Δεκέμβρης του '44 με τον φακό του LIFE

Στα τέλη του 1944 ο Ντμίτρι Κέσελ, κορυφαίος αμερικανοουκρανός φωτογράφος και φωτορεπόρτερ που εργαζόταν για λογαριασμό του μεγάλου περιοδικού LIFE βρέθηκε στην Ελλάδα. Πέρασε από το Δίστομο, όπου έκανε και το φημισμένο εξώφυλλο, και από το Καλάμι από όπου μας έδωσε τη συγκλονιστική φωτό που δημοσιεύσαμε εδώ Φωτοκουίζ και πάλι . Ο Κέσελ βρέθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1944 και απαθάνατισε με το φακό του τα τραγικά γεγονότα εκείνης της περιόδου, της πιο αιματηρής, πιο ακατανόητης και πιο οδυνηρής της ελληνικής ιστορίας. Υπάρχουν στη συλλογή του LIFE εκπληκτικές λήψεις και ασφαλώς ντοκουμέντα που στην κυριολεξία γράφουν την Ιστορία. Μερικές από αυτές τις φωτογραφίες παραθέτουμε εδώ με τη λεζάντα του περιοδικού. Οποια απορία ας τεθεί στα σχόλια. Δεν θα προσθέσω τη δική μου εκδοχή για τα Δεκεμβριανά αλλά μπορώ να τη συζητήσω εφόσον κάποιος αναγνώστης το θελήσει. Οι φωτογραφίες είναι φυσικά από το LIFE. Αγγλικό άγημα παρελαύνει στην Πλατεία Συντάγματος, μπροστά στο μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη. Ο Κέσελ δίδει ημερομηνία Δεκέμβριος 1944. Προφανώς είναι πριν τα "Δεκεμβριανά", δηλαδή στη 1 ή στις 2 Δεκεμβρίου.
Στα σκαλιά του Ζαππείου Μεγάρου κάποιοι έχουν γράψει ΕΑΜ. Δεκέμβρης του 1944.
Οδομαχίες στην Αθήνα. Δεκέμβρης του 1944.

Το κτήριο όπου στεγάζονταν τα γραφεία του ΕΑΜ στην οδό Κοραή, μεταξύ πλατείας Κλαυθμώνος και Προπυλαίων. Η συγκέντρωση του ΕΑΜ στις 3 Δεκεμβρίου 1944. Οι διαδηλωτές κρατούν σημαίες των Συμμάχων.
Ελεγχος εποχουμένων από αγγλικές δυνάμεις στις παρυφές των Αθηνών για την ανακάλυψη όπλων. Δεκέμβριος 1944. "Οργισμένοι διαδηλωτές γύρω από νεκρούς συντρόφους τους μετά από πυροβολισμούς της αστυνομίας εναντίον της διαδήλωσης του ΕΑΜ". Αυτό ακριβώς αναφέρει η λεζάντα του LIFE. 3 Δεκεμβρίου 1944. Η πλατεία Συντάγματος μετά τους πρώτους πυροβολισμούς στις 3 Δεκεμβρίου 1944. Οι διαδηλωτές υποχωρούν όπως-όπως. Διακρίνονται πεσμένοι στο δρόμο νεκροί και τραυματίες με πολιτικά.
Η Ορεινή Ταξιαρχία σε παράταξη. Δεκέμβριος 1944.
www.viotia.blogspot.gr

Δυο φωτογραφίες από το Δίστομο

Δύο ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το Δίστομο με αφορμή τη σημερινή απόφαση που φέρνει πιο κοντά τη δικαίωση για το μαρτυρικό χωρίο της Βοιωτίας.

Φωτοκουίζ και πάλι

Είναι μάλλον εύκολο να βρούμε πού έχει ληφθεί αυτή η φωτογραφία.

Ενα συγκινητικό Ημερολόγιο από το Μέτωπο και μια φωτογραφία που αναζητεί τρία πρόσωπα.

Πιστέψτε με. Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα σχετικά με το Επος του '40 που μπορούν να με συγκινήσουν. Εχω διαβάσει αρκετά κι έχω ακούσει άλλα τόσα, όπως οι περισσότεροι εξ υμών άλλωστε, τα περισσότερα συγκινητικά. Εχω θαυμάσει τις αντοχές του ανθρώπου αλλά και τα ανδραγαθήματα των Ελλήνων, έχω συμπονέσει τους ηττημένους και σε μερικές περιπτώσεις τους νικητές.

Εχω αμφισβητήσει, όπως είναι του συρμού τελευταία, τη σκοπιμότητα του μεγάλου εκείνου πολέμου. Και έχω επιστρέψει με την ταπεινότητα του απλού αναγνώστη ξανά στις πρωτογενείς μαρτυρίες και στις λεπτομέρειες που συνθέτουν -ψηφίδες αυτές- έναν πίνακα με τόσα πρόσωπα όσα η ίδια η ιστορία βάφει με τα ανεξίτηλα χρώματα της μνήμης. Νόμιζα όμως ότι δεν θα ξαναβρώ την αθώα ματιά των 18 χρόνων, που όλα τα διαβάζει, όλα τα πιστεύει, όλα τα θαυμάζει. Πριν από δύο εβδομάδες επέστη η ώρα να αναθεωρήσω.

Οταν έφτασε στα χέρια μου το βιβλίο "Ημερολόγιο από το Μέτωπο" του Μιλτιάδη Νικολάου το πρώτο σημείο που πρόσεξα είναι η σεμνή και επιμελημένη έκδοση από τον γνωστό εκδοτικό οίκο Κασταλία.

Ομως η αποκάλυψη ήρθε όταν άρχισα να το διαβάζω. Διότι δεν πρόκειται για μια ηρωική αφήγηση, για ένα ακόμη χρονικό κατορθωμάτων ενός πολεμιστή στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Είναι μόνο η πορεία της ψυχής του Μιλτιάδη Νικολάου από το Δίστομο στην Αλβανία και πάλι στο Δίστομο. Είναι τα όνειρα ενός 32χρονου νέου, είναι η ανάσα της ίδιας της ζωής όπως προσαρμόζεται στη δίνη του πολέμου και στη σκιά του θανάτου. Είναι όλες οι αξίες του ανθρώπου σε λίγες γραμμές, όλες οι δοκιμασίες του πνεύματος και του σώματος σε λίγες σελίδες, είναι η μορφή και το σχήμα του θαύματος που συντηρεί στην κόψη του το άτομο από τη μια και την κοινωνία από την άλλη.

Η γλώσσα στην οποία γράφει ο Μιλτιάδης Νικολάου είναι άμεση και περιεκτική. Λαϊκή και λόγια μαζί, αισθαντική, τρυφερή και σκληρή ταυτόχρονα, δυνατή, λιτή και όμως πλήρης πληροφοριών σε κάνει να νοσταλγείς την εποχή που η δημόσια εκπαίδευση στην Ελλάδα παρήγαγε τέτοιους τεχνίτες/διανοούμενους.

Η αφήγηση είναι στρωτή και πολύ ενδιαφέρουσα. Είναι εντυπωσιακό και συνάμα διδακτικό πόσο ο απλός λόγος παράγει τέτοιο αποτέλεσμα όταν προέρχεται από ένα πλούσιο ψυχικό κόσμο. Δεν θα συνεχίσω με μια κριτική στο αφήγημα που του είναι βέβαια και παντελώς άχρηστη, καθώς το κείμενο μιλάει από μόνο του.

=========================================================

Μερικά όμως βιογραφικά στοιχεία για τον Μιλτιάδη Νικολάου, το τραγικό αυτό πρόσωπο, είναι απαραίτητα.

Ο Μιλτιάδης Ν. Νικολάου γεννήθηκε στο Δίστομο το 1907. Μετά το Δημοτικό παρακολούθησε το Σχολαρχείο (το Λύκειο της εποχής). Το επάγγελμά του ήταν τσαγκάρης, υποδηματοποιός. Οταν έφυγε για το μέτωπο επίστρατος στις 28 Οκτωβρίου του 1940 σε ηλικία 32 ετών, ήταν ήδη παντρεμένος με την Κονδυλία Καίλη και πατέρας δύο κοριτσιών ενώ η γυναίκα του ήταν έγκυος σε ένα τρίτο.

Ο Μιλτιάδης Ν. Νικολάου επέστρεψε από την Αλβανία στο Δίστομο στις 3 του Μάη του 1941. Ομως η άγρια, η τραγική του μοίρα δεν είχε ημερώσει. "Στις 10 Ιουνίου του 1944 σφάζεται από τους Γερμανούς μαζί µε την αγαπηµένη του σύντροφο, τις δύο λατρευτές θυγα­τέρες του, και σώζεται η Νίτσα µέσα στον άγριο Εσπερινό της σφαγής του Διστόµου. Η Νίτσα πεντάρφανη επιβιώνει, παντρεύεται, γεννάει δύο γιους, ο πρώτος πήρε το όνοµα του, Μιλτιάδης Σφουντούρης, τώρα δικηγό­ρος, όπως και ο µικρότερος γιος ο Κώστας, µα κυρίως αποστάγµατα και οι δύο του βαθιόριζου και πολύτιµου ανθρωπισµού του παππού Μιλτιάδη", όπως αναφέρει ο Ευστάθιος Σταθάς στο επίλογο του βιβλίου.

Αυτή ήταν η μοίρα του Μιλτιάδη Νικολάου που βρέθηκε ανάμεσα στις μυλόπετρες της ιστορίας. Εκείνος και εκατομμύρια άλλοι αυτούς τους μαύρους καιρούς. Κι αν δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για τη χαμένη ζωή του, κάνουν ό,τι μπορούν για τη μνήμη του η μοναδική επιζήσασα κόρη του Νίτσα Σφουντούρη και οι εγγονοί του με την έκδοση αυτού του βιβλίου. Δεν είναι το ίδιο αλλά είναι κάτι. Για την ακρίβεια είναι κάτι πολύ μεγάλο και σπουδαίο...

=======================================================

Μια φωτογραφία αναζητεί τρία πρόσωπα

Αυτή η φωτογραφία είναι συλλεκτική καθώς για πρώτη φορά δημοσιεύεται στο δίκτυο. Ο Μιλτιάδης Νικολάου είναι ο πρώτος από αριστερά. Οι υπόλοιποι τρεις είναι άγνωστοι στην οικογένεια του Μ. Νικολάου. Αν κάποιος γνωρίζει ποιοι εικονίζονται ή άλλες σχετικές πληροφορίες μπορεί να απευθύνεται στη viotia.

====================================================================
Αποσπάσματα: "Ημερολόγιο από το Μέτωπο" (κάντε κλικ στις σελίδες για μεγέθυνση)

Στις 29 Οκτωβρίου όλοι οι Διστομίτες φθάνουν στη Λαμία και παρουσιάζονται στο 42 Σύνταγμα Ευζώνων. Δείτε την εκκίνηση της μεγάλης περιπέτειας με τα λόγια του Μιλτιάδη Νικολάου.

==========================================

Η συνάντηση με συγχωριανούς/κοντοχωριανούς είναι γιορτή για τους φαντάρους διαχρονικά, πολλώ μάλλον σε πολεμικές συνθήκες.

=====================================================

Χριστούγεννα στο μέτωπο, στα χιονισμένα αλβανικά βουνά. Κρύο, συνθήκες άθλιες αλλά ούτε κουβέντα γκρίνιας. Λιτή καρτερία, λακωνική περιγραφή χωρίς παράπονα και μεμψιμοιρίες. Μια φορά άντρες...

Να σημειώσω και τη φράση που χρησιμοποιεί ο Μιλτιάδης Νικολάου "...που φάγανε κιβώτια από την πείνα και τα σαμάρια των...". Πίστευα ακούγοντας διαρκώς τη φράση "έφαγαν τα σαμάρια τους" πως σημαίνει ότι κάποιοι μάλωσαν πολύ σοβαρά. Φαίνεται ότι έχω καταλάβει λάθος και πως η φράση σημαίνει "τρώω από την πείνα ό,τι βρω".

================================================
Στιχάκια αγάπης λαμβάνει στις 31 Μαρτίου του 1941 από τη γυναίκα του ο Μιλτιάδης Νικολάου. Τα καταγράφει επιμελώς, με μια απόλυτη τρυφερότητα που συγκινεί.

============================================

Και η επιστροφή στο Δίστομο. Αν δεν γνωρίζαμε το τέλος θα συμμεριζόμασταν τη χαρά του Μιλτιάδη Νικολάου, που τόσο ωραία περιγράφει και σαν να βιάζεται να κλείσει το ημερολόγιό του για να αντικρίσει τον τόπο του και τους δικούς του.

=============================================

Η κ. Νίτσα Σφουντούρη-Νικολάου
Χωρίς αμφιβολία ο Μιλτιάδης Νικολάου είχε ταλέντο στην αφήγηση. Και το χάρισμα αυτό φαίνεται ότι το κληρονόμησε η κόρη του κ. Νίτσα Σφουντούρη-Νικολάου, η οποία κλείνει το βιβλίο με ένα συγκλονιστικό σημείωμα, για το Δίστομο, για τον πατέρα της, για τη μητέρα της και τις αδελφές της. Για τους Γερμανούς, για τους αντάρτες, για τη σφαγή και για την ζωή της. Για τη γιαγιά που τη μεγάλωσε, για τα παιδιά της και για τα εγγόνια της. Παραθέτω εδώ ένα απόσπασμα όπου η κ. Νίτσα Σφουντούρη διηγείται πώς ξέφυγε από τους Γερμανούς. Είναι πραγματικά μια κινηματογραφική περιγραφή, σκληρή και ανθρώπινη, δυνατή και εύθραυστη, μια -τολμώ να πω- αληθινή εικόνα.

=======================
Το βιβλίο Ημερολόγιο από το Μέτωπο, του Μιλτιάδη Νικολάου θα το βρείτε στα βιβλιοπωλεία Ιανός, Σταδίου 24, Πολιτεία. Ασκληπιού 1 και 3, Ελευθερουδάκη, Πανεπιστημίου και σε άλλα στο κέντρο των Αθηνών. Επίσης στο βιβλιοπωλείο Ρουσάκη στο Δίστομο, στον Πολιτισμικό Σύλλογο Διστόμου και στις Εκδόσεις Κασταλία τηλ. 210-3215280============================

Ο Edmund Bohun, η Μακεδονία και η Λιβαδειά1

Μια πολυσύνθετη προσωπικότητα, αλλά παρ' όλα αυτά συνήθης στην αυγή της νέας εποχής, στην αρχή της βιομηχανικής επανάστασης, είναι ο Edmund Bohun. Λίγο τυχοδιώκτης, λίγο πολιτικός, λίγο θρησκόληπτος, λίγο λόγιος και αρκετά σημαντικός συγγραφέας είναι περισσότερο γνωστός για το "Γεωγραφικό Λεξικό" του όπου με επιστημονική για την εποχή ακρίβεια καταγράφει τον τόπο και τον χώρο χωρίς σκοπιμότητες και υστεροβουλίες τουλάχιστον στην περιοχή μας. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο Edmund Bohun γεννιέται το 1645 στο Ρίγκσφιλντ του Σάφλοκ. Γιος του Baxter Bohun εγγράφεται για σπουδές στο Κέμπριτζ όμως λόγω μιας επιδημίας πανώλους στα 1666 δεν αποφοίτησε ποτέ.
Το 1669 νυμφεύεται την Μέρι Μπράμπτον και διάγει τα επόμενα 15 χρόνια στο πατρικό του σπίτι στο Γουέστχαλ, όπου μεταξύ άλλων για λίγο καιρό διατελεί ειρηνοδίκης. Το 1684 μετακομίζει στο Λονδίνο και επιδίδεται σε πολιτικούς αγώνες αναλαμβάνοντας για 5 μήνες τη θέση του (θα λέγαμε υπουργού Τύπου) ενώ το 1698 διασχίζει τον Ατλαντικό καθώς διορίζεται κάτι σαν υπουργός Δικαιοσύνης στην αποικία της Νότιας Καρολίνας στην Αμερική. Λίγο αργότερα πεθαίνει στην Αμερική -στις 5 Οκτωβρίου του 1699- κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας πυρετού.


Αν και θα άξιζε να ασχοληθεί κανείς με την περιπετειώδη ζωή του Edmund Bohun δεν θα το κάνουμε, τουλάχιστον τώρα.
Εδώ περισσότερο μας ενδιαφέρει, όπως προείπαμε, η συγγραφική δράση του και κυρίως
ένα βιβλίο του με τον φιλόδοξο τίτλο " Γεωγραφικό Λεξικό, με τα παρόντα και αρχαία ονόματα όλων των χωρών, επαρχίες, etc. ολόκληρου του κόσμου" (Geographical Dictionary, Representing the Present and Ancient Names of All the Countries, Provinces,etc. of the Whole World, London, 1688).
Το «Γεωγραφικό Λεξικό» του Edmund Bohun εξεδόθη στο Λονδίνο το 1688 και περιελάμβανε 806 σελίδες και 8.500 χιλιάδες λήμματα και καταχωρίσεις. Αποτελεί μια από τις σημαντικότερες γεωγραφικές πραγματείες της εποχής του, γνώρισε αλλεπάλληλες εκδόσεις μεταξύ των οποίων και την αναθεωρημένη και επαυξημένη 3η έκδοση του 1693 και επηρέασε πολύ την αγγλοσαξονική οπτική για τον τρόπο που προσλαμβάνεται στη Δύση ο χώρος και ο πληθυσμός σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Ο ίδιος ο Edmund Bohun αποδίδει την πατρότητα των γεωγραφικών λεξικών στον Στέφανο Βυζάντιο και δεν παραλείπει ασφαλώς στο περίφημο πόνημά του να αναφερθεί στην Ελλάδα και τις ελληνικές χώρες. Tο λήμμα GREECE παρουσιάζει πολλαπλό ενδιαφέρον για τον σύγχρονο αναγνώστη και ιδιαίτερα για τον Βοιωτό φιλίστορα. Είναι αυτό που βλέπετε εδώ.

Ο Edmund Bohun γράφει -μην ξεχνάμε το 1688 (!!!)- ότι η Ελλάδα είναι μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα που ορίζεται ανατολικά από την Προποντίδα, νότια από τη Μεσόγειο Θάλασσα, δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος και τον Κόλπο της Βενετίας και βόρεια; Βόρεια λοιπόν η Ελλάδα συνορεύει με τη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Ιλλυρικό -λέει ο Αγγλος λόγιος- χώρες από τις οποίες τη διαχωρίζει η οροσειρά του Αίμου μέχρι το Εύξεινο Πόντο.

Δηλαδή τα όρια της Ελλάδας ιστορικά περιλαμβάνουν την Ανατολική Ρωμυλία, την περιοχή των Σκοπίων και αυτή την περιοχή που συνήθως αποκαλούμε Βόρεια Ηπειρο. Από το απόσπασμα αυτό είναι φανερό ότι ο Edmund Bohun δεν είχε διαβάσει Μπενέντικτ Αντερσον ή Ερικ Χομσμπάουμ ώστε να πειστεί ότι τα έθνη και τα σύνορα δημιουργήθηκαν μετά τη γαλλική επανάσταση το 1789. Αρα είναι εκτός γραμμής :-)).

Και φυσικά δεν αναφέρει πουθενά ο Bohun "Σλαβο-Μακεδόνες" και "Σλαβο-Μακεδονία": αντιθέτως γράφει καθαρά ότι η Ελλάδα συνορεύει με τη Σερβία και τη Βουλγαρία.

Εξειδικεύει παρακάτω ο Edmund Bohun.

Η Ελλάδα -γράφει- περιλαμβάνει τη Θράκη, τώρα Ρωμανία, τη Μακεδονία, την Αχαία τώρα Λιβαδειά, τον Μοριά/Πελοπόννησο και το μεγαλύτερο μέρος των νησιών του Αιγαίου.

Είναι και πάλι φανερό ότι ο Αγγλος λόγιος είναι ανενημέρωτος :-)). Δεν γνωρίζει τις θεωρίες περί κατακτημένης από τους Ελληνες Μακεδονίας που υποστηρίζουν κρατικά επιχορηγούμενες ΜΚΟ, αμφιλεγόμενα αλλά αδρά χρηματοδοτούμενα ιδρύματα και διάφοροι μεμονωμένοι ανόητοι -και όχι μόνο ανόητοι- στην Ελλάδα, οι λεγόμενοι εθνομηδενιστές.

Επανερχόμενοι στα σοβαρά σημειώνουμε πως είναι εντυπωσιακό το ότι ο Edmund Bohun πριν από 320 χρόνια δίδει σχεδόν ακριβώς την έκταση που μετέπειτα καταλαμβάνει η Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη.

Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους όλους Βοιωτούς παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Edmund Bohun αναφέρει (το 1688 υπενθυμίζω) πως η περιοχή μεταξύ της Μακεδονίας και της Πελοποννήσου ονομαζόταν παλαιότερα Αχαία και τώρα Λιβαδειά. Είναι η παλαιότερη γραπτή μαρτυρία και μάλιστα σε ένα τόσο σημαντικό σύγγραμμα (εκτός από χάρτες) που γνωρίζω όπου αναφέρεται ολόκληρος ο κορμός της Ελλάδας, μεταξύ Μακεδονίας και Πελοποννήσου ως "Livadia".

Ομως για τη "χώρα της Λιβαδειάς" τον 17ο αιώνα και για το ιστορικό πλαίσιο της εποχής που γράφεται το Γεωγραφικό Λεξικό του Edmund Bohun θα τα πούμε το Σαββατοκύριακο σε νέο σημείωμα.

ΥΓ: Για τη "χώρα της Λιβαδειάς" είχα αποφασίσει να γράψω αλλά αφού προέκυψαν "φιλοσκοπιανοί" στη viotia δεν βλάπτει μια αναφορά στη Μακεδονία.

Ο Παυσανίας στο Τροφώνιο Μαντείο

Για το Μαντείο του Τροφωνίου υπάρχουν αναφορές σε πολλούς σημαντικούς αρχαίους Ελληνες συγγραφείς: στον Ηρόδοτο, στον Στράβωνα, στον Πλούταρχο.
Η διασημότερη και σπουδαιότερη μαρτυρία όμως προέρχεται ασφαλώς από τον Παυσανία, τον σπουδαίο Ελληνα περιηγητή και γεωγράφο που έζησε τον 2ο μ. Χ. αιώνα. Ιδού τι έγραψε ο Παυσανίας για το Μαντείο του Τροφωνίου. Δείτε τα εδώ, καθώς το απόγευμα θα τα ακούσετε από τον Γιάννη Βόγλη και την Πέγκυ Τρικαλιώτη.

"Τα διασημότερα πράγματα στο άλσος [στη Λιβαδειά της Βοιωτίας] είναι ένας ναός και ένα άγαλμα του Τροφώνιου. Το άγαλμα, που φτιάχτηκε από τον Πραξιτέλη, έχει τη μορφή του Ασκληπιού [...] Αν προχωρήσει κανείς προς τα πάνω, προς το μαντείο, και από εκεί στο βουνό, θα φθάσει σε αυτό που ονομάζεται το Κυνήγι της Κόρης […] Αυτά που συμβαίνουν στο μαντείο είναι τα ακόλουθα. Σαν θελήσει κάποιος να κατεβεί στο μαντείο του Τροφώνιου, εγκαθίσταται πρώτα σε ένα ορισμένο κτήριο για ορισμένες μέρες, αφιερώνοντας έτσι τον εαυτό του στον Αγαθοδαίμονα και την Τύχη. Όσο μένει εκεί, ανάμεσα στους άλλους κανονισμούς για αγνότητα απέχει από τα ζεστά λουτρά, λουόμενος μόνο στον ποταμό Έρκυνα. Κρέας έχει άφθονο από τις θυσίες, γιατί εκείνος που κατεβαίνει, θυσιάζει στον ίδιο τον Τροφώνιο και στα παιδιά του, στον Απόλλωνα επίσης και τον Κρόνο, στον Δία τον Βασιλέα, στην Ηνίοχο Ήρα και τη Δήμητρα, την οποία αποκαλούν Ευρώπη και λένε ότι ήταν τροφός του Τροφώνιου.

Σε κάθε θυσία είναι παρών ένας μάντις, που κοιτάζει τα εντόσθια του σφάγιου και μετά την επιθεώρησή του προφητεύει σ' εκείνο που θέλει να κατέβει αν θα τύχει ευγενικής και γενναιόδωρης υποδοχής. Τα εντόσθια των άλλων σφάγιων δε δείχνουν τόσο την πρόθεση του Τροφώνιου, όσο εκείνα του κριού, το οποίο θυσιάζει ο αναζητητής του χρησμού σε ένα λάκο τη νύχτα που κατεβαίνει, επικαλούμενος τον Αγαμήδη. Ακόμη κι αν ήταν ευνοϊκές οι προγενέστερες θυσίες, δε λαμβάνονται υπ’ όψιν, εκτός και αν τα εντόσθια του κριού δείχνουν τα ίδια. Αλλά αν συμφωνούν, τότε ο αναζητητής κατεβαίνει με ελπίδα καλή. Η διαδικασία της κατάβασης έχει ως εξής. Πρώτα, κατά τη διάρκεια της νύχτας τον οδηγούν στον ποταμό Έρκυνα δύο αγόρια πολιτών περίπου 13 ετών, που ονομάζονται Ερμαί. Πηγαίνοντάς τον εκεί τον αλείφουν με λάδι και τον λούζουν [...] Μετά από αυτό τον παραλαμβάνουν οι ιερείς και τον οδηγούν, όχι αμέσως στο μαντείο, αλλά στις πηγές του νερού πολύ κοντά η μία στην άλλη. Εδώ πρέπει να πιει νερό, το αποκαλούμενο ύδωρ της Λήθης, έτσι ώστε να ξεχάσει όσα σκεπτόταν ως τότε, και κατόπιν πίνει ένα άλλο νερό, το ύδωρ της Μνημοσύνης, που τον βοηθά να θυμηθεί αυτά που βλέπει κατά την κάθοδό του.

Κατόπιν βλέπει το άγαλμα που λένε ότι έγινε από τον Δαίδαλο (οι ιερείς δεν το δείχνουν παρά μόνον σε εκείνον που πρόκειται να επισκεφθεί τον Τροφώνιο). Αφού το δει, το λατρέψει και προσευχηθεί προχωρά στο μαντείο […] Μετά την άνοδό του από τον Τροφώνιο ο αναζητητής οδηγείται από τους ιερείς σε ένα κάθισμα, που ονομάζεται κάθισμα της Μνημοσύνης, όχι πολύ μακριά από το ιερό, όπου οι ιερείς τον ρωτούν όλα όσα είδε ή έμαθε. Αφού πάρουν τις πληροφορίες, τον εμπιστεύονται στους συγγενείς του. Τον σηκώνουν, παραλυμένο από τον τρόμο και ασυνείδητο, τόσο σε σχέση με τον εαυτό του όσο και σε σχέση με το περιβάλλον και τον μεταφέρουν στο πρότερο κατάλυμά του με την Τύχη και τον Αγαθοδαίμονα. Κατόπιν, όμως, θα αναλάβει τις δυνάμεις του και θα επιστρέψει σ’ αυτόν η δύναμη του γέλιου.

Αυτά που γράφω δεν τα άκουσα μόνον. Επισκέφθηκα ο ίδιος το Τροφώνιο και είδα άλλους αναζητητές. Εκείνοι που κατέβηκαν στο ιερό του Τροφώνιου είναι υποχρεωμένοι να αφιερώσουν μια πινακίδα, πάνω στην οποία είναι γραμμένα όλα όσα άκουσαν ή είδαν..."
Πηγή: wikipedia.com

Πώς πήγε το αυτοκίνητο στο Ζερίκι

Γράφει στις 17 Μαίου 1952 η πολύ καλή τοπική εφημερίδα -που την πρόλαβα κι εγώ ως παιδί- ΦΩΣ της Λιβαδειάς για την πρώτη σύνδεση της Λιβαδειάς με το Ζερίκι δι'αμαξιτής οδού.
Φυσικά λύνεται και το κουίζ Εύκολο καλοκαιρινό φωτοκουίζ






============================
ΕΦΗΜΕΡΙΣ «ΦΩΣ» ΛΕΒΑΔΕΙΑΣΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΣ ΕΤΟΙΜΟΣ Ο ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ ΖΕΡΙΚΙΟΥ - ΛΕΒΑΔΙΑΣ
Τα κατσάβραχα του Ελικώνος που υποτάσσονται εις την σκαπάνην των φιλοτίµων Ζερικαίων και την άκαμπτον επιµονήν του νοµάρχου κ. Μανουσοπούλου. - Η πρώτη άφιξις αυτοκινήτου στο χωριό. - Σκηναί συγκινήσεως και δακρύων. - Όπου ο κ. Νοµάρχης αναρπάζεται στα χέ­ρια ...
Προ 10 περίπου µηνών ένα παράτολµο όνειρο του Νοµάρχου, ένας δια­καής πόθος των φιλοτίµων κατοίκων της Κοινότητος Ζερικίου του Ελικώνος άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Το όνειρο ήταν να συνδεθεί η Κοινότης µε δρόµο και να επικοινωνήσει µε τον υπόλοιπο κόσµο. Τέσσαρες ολόκληρες ώρες απείχε από το πλησιέστερον κέντρον: την πόλην της Λεβαδείας.

Στην αρχή πολλοί ειρωνεύθηκαν τον Νοµάρχην και τους λεβεντόκορµους Ζερικιώ­τες συνεργάτες τους. Η δουλειά όµως µπήκε µπροστά, σιωπηλά, αθόρυβα, χωρίς τυµπανοκρουσίες και κάθε µέρα εκατοντάδες εργάτες και εργάτριες πάλευαν σκληρά, για να προχωρήσουν ένα δρόµο είκοσι περίπου χιλιοµέτρων µέσα από απόκρηµνες και συνεχείς βραχώδεις περιοχές. Η πίστις και η θέλη­σις νίκησαν. Στο διάστηµα της σκληρής εργασίας, ο Νοµάρχης βρισκόταν τις περισσότερες φορές κοντά στους συνεργάτες του την ώρα της δουλειάς, για να τους δώσει πίστη. και να πάρει κι αυτός από αυτούς θάρρος. Σαν νέοι κύ­κλωπες, σαν τιτάνες πάλαιψαν οι άνδρες και οι γυναίκες της αετοφωλιάς που λέγεται Ζερίκι, και να!Στις 8 του µηνός Μαϊου του έτους 1952 ημέραν ΠέμπτηνΟ Νοµάρχης Βοιωτίας, η κυρία Νοµάρχου και οι προϊστάµενοι των αρµο­δίων υπηρεσιών, µετεχούσης και της Βασιλικής Χωροφυλακής, ξεκινούν στις 7 το πρωί από το Νοµαρχιακόν Κατάστηµα χωρίς να γνωρίζουν, πλην του Νοµάρχου, πού κατευθύνονται. Κανένας δεν ήξευρε ούτε στην πόλη της Λειβα­διάς ούτε στην Κοινότητα Ζερικίου, ότι θα γινόταν την ηµέραν αυτήν κάτι που θα 'παιρνε θέση µε χρυσά γράµµατα στην ιστορία της Βοιωτίας. 8 Μαιου 1952. Το ξεκίνηµα για την κατάκτηση.

Ένα αυτοκίνητο Ντόιτς χωρίς σήµατα και εµβλήµατα έφευγε από την Νοµαρχία µε επιβάτες τους παραπάνω. Προ­χωρεί προς το Γυµνάσιον, από κει προς το Πρόκυµα και επειδή οι επιβάτες γνωρίζουν ότι προς τα εκεί πέρα δεν υπάρχει δρόµος αρχίζουν να απορούν και να κριτικάρουν αυστηρά ασφαλώς τον Νοµάρχην, αµφιβάλλοντες αν έχει σώα τα λογικά του. Μα να, η εντολή δίδεται στον οδηγό: «Προχώρει προς το Ζερίκιον, θα σε κατευθύνω προσωπικώς», λέγει ο Νοµάρχης.




======================== Λεζάντα:
=Οι κάτοικοι του Ζερικίου σηκώνουν τον νομάρχη Βοιωτίας Αθ. Μανουσόπουλο στα χέρια τη μέρα που το πρώτο αυτοκίνητο έφτασε στην αετοφωλιά του Ελικώνα. Ηταν 8 Μαίου 1952. Στη φωτό από τις λίγες πληροφορίες που κατόρθωσα να συγκεντρώσω αυτές τις δύο ημέρες διακρίνεται ο παπα-Γιάννης. Τέρμα αριστερά, δίπλα στον φαντάρο, και στην πίσω σειρά φαίνεται ότι χειροκροτεί ο Λουκάς Καλλιαντάσης που χρημάτισε πρόεδρος της Κοινότητος Ελικώνος=======================================================

Και η απορία των επιβατών µετατρέπεται σε φόβο και σε τρόµο. Βλέπουν απέναντι στο βουνό τις αλλεπάλληλες στροφές, που έχουν το σχήµα αστραπής και τρέ­µουν. Αλλά και σαν αστραπή φεύγει το αυτοκίνητον επάνω σ' έναν οµαλό δρό­µο, που παρουσιάζεται σαν έκπληξις. Το αυτοκίνητο προχωρεί συνεχώς, φθά­νει την ελατοσκεπή περιοχήν και συνεχίζει ατρόµητος κατακτητής, για να φέ­ρει σε λίγο το µέσον του πολιτισµού στο χωριό εκείνο µε τους 1.700 κατοί­κους, που ήταν κρυµµένο χιλιάδες χρόνια από της υπάρξεώς του µακριά απ' τον κόσµο.

Και σε λίγο φθάνει προ της κοινότητος Ζερικίου. Οι κάτοικοι καταλαµβάνο­νται εξ απροόmου, από έκπληξιν. Όσοι εν τω µεταξύ ειργάζοντο στα χωρά­φια τους αφήνουν την εργασία τους και τρέχουν ξωπίσω, για να φθάσουν στο χωριό. Η σύγχυσις από χαρά είναι υπέρµετρη. Άλλοι ζητωκραυγάζουν, άλλοι κόβουν κλάδους και λουλούδια, άλλοι στις καµπάνες, για να τις κτυπήσουν χαρµόσυνα και οι πιο πολλοί κυκλώνουν το αυτοκίνητο, το χαϊδεύουν, το φι­λούν και κλαίνε από µεγάλη χαρά.
Τα παιδιά του σχολείου στο άκουσµα της σειρήνας του αυτοκινήτου χάνο­νται από τα µάτια του δασκάλου πριν καλά-καλά καταλάβει τι συµβαίνει και που τα παίρνει κι αυτός σε λίγο από πίσω τρέχοντας, για να προλάβει κρατώ­. ντας στα χέρια ένα µεγάλο κλαδί από τζανεριά που έκοψε από το πρώτο δέν­δρο που βρέθηκε τυχαία µπροστά του.

Μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας το αυτοκίνητο στολίζεται µε κλάδους ελάτης και λουλούδια, µε κορδέλες απ' τις νυφιάτικες λαµπάδες, µε χρυσά τέλια, µε µαντήλια από τις προίκες, µε ασηµένια νοµίσµατα, ραίνεται µε ρύζι και την ίδια στιγµή µια οµάς, που µέσα σ' αυτή πρωτοστατεί ο παπάς του χωριού, αρ­πάζει τον Νοµάρχη στα χέρια χωρίς να 'χει τη δύναµη να ξεφύγει και τον γυ­ρίζει στο χωριό. Ενώ πίσω ακολουθεί ολόκληρος ο κόσµος του χωριού µε ζη­τωκραυγές και εκδηλώσεις χαράς.

Ας προσπαθήσει καθένας να µπει στην ψυχή των 1.700 κατοίκων όσον µπορεί περισσότερον και να είναι βέβαιος ότι θα αισθανθεί την καρδιά του να σκιρτά από συγκίνησιν και από ευτυχίαν.
Η µελέτη και τεχνική παρακολούθηση του έργου εγίνετο υπό του προϊστα­µένου της
Τ. Υ.Δ.Κ µηχανικού, εκλεκτού συνεργάτου Βασίλη Παναγάκη.


www.viotia.blogspot.gr

Εύκολο καλοκαιρινό φωτοκουίζ

Αυτή τη φορά η φωτογραφία για το κουίζ έχει ληφθεί, όπως είναι ολόφανερο, σε μια πολύ ειδική περίσταση που είναι πολύ ενδιαφέρουσα και θα την ξετυλίξουμε σε λίγες ημέρες. Εσείς καλείστε να βρείτε ποιο χωριό βλέπουμε στη φωτό. Είναι εύκολο κι αν έλειπε το καμιόνι θα ήταν ακόμη πιο εύκολο.

Επιπλέον είναι πιθανόν μερικοί/αρκετοί από τους εικονιζόμενους να ζουν ακόμη.

Αραβες μισθοφόροι των ναζί3. Μια φωτογραφία από την Κατοχή

Είναι πραγματικά απίστευτες οι δυνατότητες του διαδικτύου. Μετά το θέμα Αραβες μισθοφόροι των Ναζί στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής 1941-1944 και λίγες μόνον ημέρες από τη δημοσίευση της φωτογραφίας που (υποτίθεται ότι) απεικονίζει Αραβες μισθοφόρους (Μια φωτογραφία της Κατοχής. Αραβες μισθοφόροι των ναζί2) των Ναζί, για την οποία ζητούσαμε πληροφορίες όσον αφορά την τοποθεσία ο αναγνώστης μας κ. Αλέκος Καρκάνας μας απέστειλε μια ολόιδια φωτό που έχει ληφθεί 60(!!!) χρόνια μετά, χωρίς τους στρατιώτες βέβαια.

Δείτε τις φωτογραφίες. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό! Για εμένα δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για την ίδια ακριβώς περιοχή.

Ας δούμε και την ακριβή περιγραφή του αναγνώστη μας. Γράφει ο κ. Αλέκος Καρκάνας.

Αγαπητέ Βοιωτέ

Σου έστειλα την εικόνα σε αρχείο Wοrd, μιας και την είχα έτσι.

1. Το βουνό ακριβώς πίσω από τον πρώτο φαντάρο είναι το Μαύρο Λιθάρι, το Δαυλιώτικο δηλαδή από τη δυτική του πλευρά.

2. Το χαμηλό βουνό πίσω από το δεύτερο στρατιώτη είναι ο Κοκκινόβραχος της Αγίας Μαρίνας.

3. Ακριβώς πάνω από αυτό βρίσκεται ο παγετώνας.

4. Οι κορυφές πίσω μακριά από αριστερά είναι η Λιάκουρα, ο Καλόγηρος και ο Κούκος.

5. Πίσω από το δεύτερο στρατιώτη και την έκτη σειρά στρατιωτών βρίσκεται το ριπίδιο της Τιθορέας (η κατηφοριά, που είναι σαν βεντάλια).

6. Πίσω από την 5η και 6η σειρά στρατιωτών βρίσκεται το ρήγμα της Τιθορέας, με τις σπηλιές (εκεί που είναι και η σπηλιά του Ανδρούτσου). Προσέξτε και τη φάτσα του υβώματος αυτού.

7. Πίσω από την 6η σειρά στρατιωτών είναι η Τιθορέα (Βελίτσα).

8. Πάνω από τους τελευταίους στρατιώτες προσέξτε την κατεβασιά από του ρέματος και συγκρίνετε τις δυο εικόνες.

9. Προσέξτε επίσης τον παγετώνα μεταξύ των δυο μακρινών αριστερά ευρισκόμενων βουνοκορφών.

ΚΑΤΑ ΤΥΧΗ ΤΑ ΧΙΟΝΙΑ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΙΔΙΑ, ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΓΑΛΟΥΜΕ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ. Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΡΑΒΗΧΤΗΚΕ ΣΤΙΣ 18.5.2004 Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΡΑΒΗΧΤΗΚΕ ΑΠΟ ΠΙΟ ΜΑΚΡΙΑ. ΓΙΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΚΑΤΩ ΤΙΘΟΡΕΑ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΟΤΕ.

======================

Δεν νομίζω ότι υπάρχει ουδεμία αμφιβολία ότι το στρατιωτικό τμήμα της φωτογραφίας πεζοπορεί στους πρόποδες του Παρνασσού. Ισχυρές είναι πλέον και οι πιθανότητες να πρόκειται για το τμήμα των Αράβων που αναφέρει ο Τάκης Λάππας.

Κι αυτό διότι όπως γράφει ο διακεκριμένος λόγιος:

"Αυτός ήταν ό περίφημος λόχος των Μαροκινών. Κεφαλή τους ό Γάλλος λοχαγός Άντρέ Ρουέν, απ' την Αλσανία.Λίγος καιρός (σ.σ. από την 17 Απριλίου 1944 -καταστροφή της Καλοσκοπής) ήταν που φέρανε το λόχο αυτό απ' το γαλλι­κό Μαρόκο στην Ελλάδα και τον κρατούσανε στη Γραβιά".

========================

Βλέπουμε ότι και χρόνος συμφωνεί με την οξυδερκή παρατήρηση του κ. Αλέκου Καρκάνα περί του χιονιού στον Παρνασσό. Φαίνεται ότι και οι δύο φωτογραφίες έχουν ληφθεί την άνοιξη.

Και ο τόπος συμφωνεί - ο στρατωνισμός στη Γραβιά δικαιολογεί τη διέλευση από τη συγκεκριμένη περιοχή, μπροστά στην Τιθορέα.

Φυσικά όλα αυτά είναι ακόμη ενδείξεις. Αλλά πιστεύω ότι έγινε μια πολύ εντυπωσιακή αρχή για τη μελέτη των συνθηκών υπό τις οποίες αραβικά πολεμικά σώματα ενίσχυσαν τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1941-1944. Η σειρά αυτή των άρθρων της viotia είναι πολύ δημοφιλή στο διαδίκτυο και μάλιστα από όλες τις χώρες του κόσμου. Από την άποψη αυτή νομίζω ότι ανοίξαμε μια πόρτα από την οποία σύντομα θα δούμε να βγαίνουν άγνωστα ιστορικά ντοκουμέντα και γεγονότα. Κι εμείς φυσικά θα συνεχίσουμε την αναζήτηση. Το θέμα μόλις άνοιξε.

========================

Και για να σας προετοιμάσουμε: στην περίοδο της Κατοχής στη Βοιωτία δεν βρέθηκαν μόνον Αραβες, Γερμανοί, Αγγλοι, Αμερικανοί και κεντροευρωπαίοι μισθοφόροι των Ναζί. Βρέθηκαν και Σοβιετικοί στρατιώτες.

Θα επανέλθουμε...

Μια φωτογραφία της Κατοχής. Αραβες μισθοφόροι των ναζί2

Το διαρκές και ανανεούμενο ενδιαφέρον που προκαλεί στο διαδίκτυο το θέμα μας

Αραβες μισθοφόροι των Ναζί στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής 1941-1944

μας αναγκάζει να επισπεύσουμε τη δημοσίευση μιας φωτογραφίας που (υποτίθεται ότι) απεικονίζει Αραβες μισθοφόρους των Γερμανών και συγκεκριμένα μέλη της 845th Arab-German Infantry Battalion που ευθύνονται για την καταστροφή του χωριού Κυριάκι Βοιωτίας.

Από όσο μπορώ να διακρίνω πρόκειται πράγματι για μελαμψούς στρατιώτες με γερμανικά διακριτικά. Ομως εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να βεβαιώσω ότι η τοποθεσία είναι στην περιοχή Κυριακίου ή σε άλλη γνωστή μου περιοχή. Οποιος μπορεί ας αφήσει σχόλιο ή ας αποστείλει ημέιλ.

Ο Δημήτριος Παπασπύρου και η "αποστασία". Μια ομιλία στη Λιβαδειά το 1965

Επανήλθε στην επικαιρότητα η "αποστασία"/η συνταγματική εκτροπή του 1965 με τη διοργάνωση επιστημονικού συμποσίου υπό τον τίτλο «Από τον Ανένδοτο στη Δικτατορία» από το Ιδρυμα Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Νέα στοιχεία προσκομίστηκαν, διαφορετικές απόψεις ακούστηκαν, νέες αντιπαραθέσεις και παλαιές διαμάχες ενεργοποιήθηκαν. Το θέμα, φυσικά, είναι τεράστιο και πολύπλοκο καθώς επικαθόρισε εν πολλοίς την πολιτική ιστορία της Ελλάδας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και ακόμη μέχρι τις ημέρες μας προκαλεί διχογνωμίες και διαφωνίες.





Πριν από 43 χρόνια
Και δεν φιλοδοξεί ασφαλώς τούτο εδώ το σημείωμα να δώσει μια νέα οπτική στο ζήτημα –κάτι που από μια άποψη είναι και μάταιο όσο τα αρχεία ξένων(προσέξτε δεν λέω μόνον τα αμερικανικά) μυστικών υπηρεσιών δεν αποχαρακτηρίζονται ώστε να γίνουν προσβάσιμα στους ερευνητές. Διότι εκεί αναμφίβολα παίχτηκε το παιχνίδι ή μεγάλο μέρος του παιχνιδιού: στην επέμβαση του ξένου παράγοντα (1). Η Ελλάδα στο μεταίχμιο των δύο κόσμων, προπύργιο της Δύσης και επίζηλο τρόπαιο για την Ανατολή, ελάχιστα περιθώρια ελιγμών είχε και όταν τα παραβίαζε ήταν το πεπρωμένο της γεωπολιτικής της θέσης να ταλανίζεται από πολιτικές κρίσεις, καθόλου ανώδυνες για τον λαό της.

Ολα αυτά φυσικά δεν αποτελούν αξιολογική κρίση για τα Ιουλιανά: για το αν ο Γεώργιος Παπανδρέου σωστά επέμενε στη σύγκρουση με τον Κωνσταντίνο και αν ορθώς παρητήθη, για το αν ο "ανένδοτος αγώνας" (2) πέρα από ευφυής προεκλογική πρακτική (εμπνεύσεως Σοφοκλή Βενιζέλου μάλλον) ήταν και συμφέρουσα το έθνος πολιτική με βάση τη διεθνή θέση της χώρας. Αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Το σημείωμα αυτό φιλοδοξεί να συνδέσει από μια πλευρά τις τραγικές εξελίξεις του 1965 με τη Βοιωτία, που ήταν πάντα παρούσα στα μεγάλα ιστορικά γεγονότα αυτής της πατρίδας είτε λόγω της γεωγραφικής της θέσης είτε λόγω των άξιων τέκνων που αναδεικνύει είτε συνηθέστερα και για τα δύο. Και τον καιρό της "αποστασίας" υπήρχε Βοιωτός πρωταγωνιστής και είχε αναμφίβολα το όνομα Δημήτριος Παπασπύρου.
Θεωρείται και ήταν από τους πρωταγωνιστές της " αποστασίας" ο Δημήτριος Παπασπύρου, ο μέγας αυτός Βοιωτός πολιτικός, που διετέλεσε πολλάκις υπουργός και Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων. Πράγματι, υπήρξε από τους πρώτους που ορκίστηκαν στην κυβέρνηση του Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα και λόγω κύρους ανεδείχθη μεταξύ των ηγετών των λεγόμενων αποστατών. Παρέμεινε υπουργός Δικαιοσύνης από 16 Ιουλίου μέχρι 15 Νοεμβρίου 1965 και ανέλαβε Πρόεδρος της Βουλής από 15 Νοεμβρίου 1965 μέχρι 14 Απριλίου 1967.

Στοίχισε πολύ, πολιτικά και προσωπικά, στον Δημήτριο Παπασπύρου η «αποστασία». Για πολλά κατηγορήθηκε, μάλλον άδικα μέσα στα πολιτικά πάθη της εποχής. Aλλά για εκείνο που δεν μπορεί κανείς να τον επιτιμήσει είναι ότι δεν υπερασπιζόταν με θάρρος τις απόψεις του και με απαράμιλλη ρητορική δεινότητα τις επιλογές του.

Στη Λιβαδειά

Οταν ως υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Στέφανου Στεφανόπουλου του 1965 επισκέπτεται την ιδιαίτερη εκλογική του περιφέρεια τη Βοιωτία, εκφωνεί λόγο στη Λιβαδειά προκειμένου να εξηγήσει στους οπαδούς του γιατί επέλεξε τον δρόμο του καθήκοντος όπως λέγει, τον δρόμο της ρήξης και της συμμετοχής στη κυβέρνηση των "αποστατών".

Το ταξίδι του Δημητρίου Παπασπύρου γίνεται τον Οκτώβριο του 1965 και ο Βοιωτός υπουργός Δικαιοσύνης συνοδεύεται από τον υφυπουργό Γεωργίας Δ. Κωστή. Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής καθ’ οδόν προς τη Λιβαδειά με ενθουσιασμό υποδέχονται οι πολίτες το κυβερνητικό υπουργικό κλιμάκιο στους Αγίους Θεοδώρους Πυρίου, στη Θήβα και στον Αλίαρτο.

Στην είσοδο της Λιβαδειάς περιμένουν τον Παπασπύρου ο δήμαρχος Λεβαδέων (3), ο δήμαρχος Ορχομενού, ο δήμαρχος Διστόμου και πλήθος πολιτικοί του φίλοι. Σύμφωνα με μια, οπωσδήποτε υπερβολική, περιγραφή γυναίκες ραίνουν με άνθη την πομπή από τα μπαλκόνια ενώ ο ίδιος ο Παπασπύρου από τον εξώστη της οικίας Ψαρόμυαλου εκφωνεί βαρυσήμαντο πολιτικό λόγο προς τους πολλούς συγκεντρωμένους Λιβαδείτες.

Οσα είπε ο Δημήτριος Παπασπύρου είναι σημαντικά καθώς λέγονται σε ανύποπτο χρόνο, όταν κανείς δεν φανταζόταν την τραγική κατάληξη που θα είχε για τον τόπο η εκτροπή του Ιουλίου του 1965. Και είναι ασφαλώς αυθεντικά καθώς λέγονται τότε που ούτε ο Δημήτριος Παπασπύρου -όσο έξυπνος και διορατικός κι αν ήταν- δεν εγνώριζε ότι συνομιλεί με την ίδια την Ιστορία.

Η ομιλία
Ο Παπασπύρου εκφράζει στην αρχή της ομιλίας του τη συγκίνησή του για την υποδοχή που του επεφύλαξαν οι Λιβαδείτες τονίζοντας ότι και στο παρελθόν υπήρξαν παρόμοιες εκδηλώσεις προς το πρόσωπό του αλλά αυτή η φορά διαφέρει διότι αποδεικνύει ότι οι συκοφαντίες δεν έχουν μεταβάλει τα αισθήματα αγάπης και εμπιστοσύνης των συμπολιτών του.
Εν συνεχεία ο υπουργός της Δικαιοσύνης αναφέρεται στο ιστορικό της ίδρυσης της Ενωσης Κέντρου, στην οποία ο ίδιος και η ομάδα των ΔΕΚΑ (4) της οποίας αποτελούσε μέλος διεδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο.
Την εποχή που προεβάλετο ως πολιτικός ηγέτης ο Γεώργιος Γρίβας, η Ομάδα των ΔΕΚΑ έδωσε σκληρούς και επίπονους αγώνες για να επιβάλει στην αρχηγία τον Γεώργιο Παπανδρέου –υποστηρίζει ο Δ. Παπασπύρου. Αυτοί που τώρα συκοφαντούνται και υβρίζονται –συνεχίζει- είναι οι ίδιοι που συμπαραστάθηκαν στον Γεώργιο Παπανδρέου κατά τη διάρκεια του ανένδοτου αγώνα, που προμάχησαν για την άνοδο του Κέντρου στη εξουσία μέσα στη Βουλή , έξω από τη Βουλή, από τις στήλες των εφημερίδων και από τα έδρανα των δικαστηρίων στις μεγάλες πολιτικές δίκες. Ετσι εξασφαλίστηκε η νίκη του Νοεμβρίου του 1963 και σχηματίστηκε η κυβέρνηση των 50 ημερών που θα μένει στην ιστορία ως κυβέρνηση δράσης και ευεργετικής απόδοσης για τον λαό.

Διεξήχθησαν οι εκλογές του Φεβρουαρίου του 1964 και πραγματοποιήθηκε το θαύμα του 53%, - εξακολουθεί ο Βοιωτός πολιτικός- και εγώ αποκλείστηκα από την κυβέρνηση. Όμως δεν ένιωσα την παραμικρή πικρία (5). Παρέμεινα πιστός στρατιώτης της παράταξης μαχόμενος για την ενότητα και την επιτυχία των στόχων της κυβέρνησης.
Το Ιούνιο του 1964 εκλήθην να αναλάβω το υπουργείο Προεδρίας όπου έδωσα σκληρές μάχες για να αμβλύνω τις εκδηλούμενες εντός της κυβέρνησης αντιθέσεις.

Προς την κρίση
Εχω ήσυχη τη συνείδησή μου ότι έπραξα το παν για να διατηρηθεί η ενότητα της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης.
Όταν ξέσπασε η κρίση για το υπουργείο Εθνικής Αμυνας αγωνίστηκα μαζί με τους συναδέλφους για να εξασφαλίσουμε τη συνοχή της κυβέρνησης. Προς στιγμήν – συνεχίζει ο Δ. Παπασπύρου- ο Γεώργιος Παπανδρέου πείστηκε να αναλάβει το υπουργείο Εθνικής Αμυνας ο Στέφανος Στεφανόπουλος όμως σε 48 ώρες άλλαξε την άποψή του. Νέα αλλεπάλληλα διαβήματά μας προς τον κ. Παπανδρέου ακολούθησαν για την αποτροπή της κρίσης και πράγματι προς στιγμήν δέχθηκε ο τότε πρωθυπουργός τον διορισμό του στρατηγού Παπανικολάου ως υφυπουργού Εθνικής Αμυνας. Αλλά ενώ ειδοποίησε τα ανάκτορα για να κανονιστούν τα της ορκωμοσίας μετέβαλε και πάλι τη γνώμη του.

Την νύχτα της παραμονής της παραιτήσής του μαζί με τον Γεώργιο Νόβα, τον Ηλία Τσιριμώκο, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον Γ. Μπακατσέλο και τον Στέλιο Αλλαμανή (6) - ισχυρίζεται ο Δ. Παπασπύρου -πήγαμε στο Καστρί και παρακαλέσαμε τον Γεώργιο Παπανδρέου να μην παραιτηθεί και τον ικετεύσαμε να συγκαλέσει το μικρό υπουργικό συμβούλιο για να συζητηθεί εκεί το πολιτικό πρόβλημα.
Μάλιστα -λέει ο Δημήτριος Παπασπύρου- του τονίσαμε ότι με την τακτική του οδηγείται ο τόπος σε νέο εθνικό διχασμό και του υπενθυμίσαμε ότι ο ίδιος έλεγε για τον προ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου διχασμό ότι είχε ιστορική δικαίωση διότι έγινε για την Αγία Σοφία και τη Μεγάλη Ελλάδα όπως την οραματίστηκε ο μεγαλεπήβολος Ελευθέριος Βενιζέλος. Ομως ο σημερινός εθνικός διχασμός που θα οδηγήσει την πατρίδα στον αφανισμό είναι εντελώς αδικαιολόγητος και ιστορικά ασυγχώρητος έχοντας ως αφορμή το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Ετσι η κρίση της 15ης Ιουλίου ξέσπασε. Ηταν πια θέμα συνείδησης και ευθύνης να καθορίσω την περαιτέρω θέση μου.

Ο εύκολος δρόμος θα ήταν να ακολουθήσω τον Γεώργιο Παπανδρέου. Ο δύσκολος τον δρόμο της φρόνησης και του συμφέροντος του Εθνους. Με ήρεμη συνείδηση ακολούθησα τον δρόμο του καθήκοντος και είμαι βέβαιος ότι τώρα που άρχισαν να διαλύονται τα νέφη του ψεύδους και της συκοφαντίας η απόφασή μου αυτή θα τύχει της ομόθυμης αποδοχής και έγκρισής σας.

Και σε μια ρητορική αποστροφή, που είναι συνήθης σε πολιτικούς λόγους, αλλά δεν παύει να είναι συγκινητική, ο Λιβαδείτης υπουργός κατέβασε τον τόνο της φωνής του: Όμως, θέλω να σας εξομολογηθώ κάτι. Ακόμη κι αν με λιθοβολούσατε, ακόμη κι αν έμενα εντελώς μόνος πάλι τον ίδιο δρόμο θα πορευόμουν. Διότι είναι καθήκον των πολιτικών να έχουν συνείδηση των ευθυνών τους..

Ο Παπασπύρου δεν παρέλειψε να επιτεθεί στους εσωκομματικούς του αντιπάλους τονίζοντας ότι όταν αυτός έδιδε τον αγώνα για την ανάρρηση του Γεωργίου Παπανδρέου στην ηγεσία της Ενωσης Κέντρου οι σημερινοί υβριστές του περιεφέρεντο από χωρίου εις χωρίον με τον στρατηγό Γρίβα και μέχρι την ημέρα που ξέσπασε η κρίση ήταν παρακοιμώμενοι του Πέτρου Γαρουφαλλιά (7).
Αυτή είναι η ποιότητα των υβριστών μου –υποστήριξε- και τους παραδίδω στην περιφρόνησή σας. Διότι εγώ μετά από 40 χρόνια δικηγορίας και 15 χρόνια βουλευτικής δράσης είμαι στην κυριολεξία πένης (8). Αυτοί πώς δικαιολογούν άραγε τα πλούτη τους;

Στην κυβέρνηση Στεφανόπουλου αφορούσε η συνέχεια της ομιλίας: Δεν θα ασχοληθώ άλλο με ευτελείς και αδίστακτους αντιπάλους καθώς στους ώμους τους δικούς μας πέφτει το χρέος της σωτηρίας της πατρίδας, της οικονομικής της ανόρθωσης και της κοινωνικής της ευημερίας. Η κυβέρνηση Στ. Στεφανόπουλου με την συμπαράσταση των συνεργατών της έχει επωμισθεί το τεράστιο αυτό έργο. Με την αγάπη και την συμπαράστασή σας θα προχωρήσουμε και θα νικήσουμε.

Για τη Βοιωτία
Στη συνέχεια ο Δημήτριος Παπασπύρου αναφέρθηκε στα θέματα της Βοιωτίας και ανέπτυξε τα μέτρα για το βαμβάκι. Τρία είναι τα ζητήματα που απασχολούν τη Βοιωτία είπε ο υπουργός Δικαιοσύνης: το βαμβάκι, ο Οργανισμός Κωπαϊδος και ο Κηφισσός που όταν πλημμυρίζει καταστρέφει μεγάλες και εύφορες περιοχές.
Για τα προβλήματα της επαρχίας Θηβών ο Παπασπύρου είπε ότι θα επισκεφθεί σύντομα την Θήβα με κλιμάκιο υπουργών για την επί τόπου επίλυσή τους.
Ο συνοδεύων τον υπουργό Δικαιοσύνης υφυπουργός Γεωργίας Κωστής απηύθυνε κατόπιν σύντομο χαιρετισμό στον λαό της Λιβαδειάς.

Μετά τις ομιλίες τα δύο μέλη της κυβέρνησης μετέβησαν στο δημαρχείο Λιβαδειάς όπου δέχθηκαν εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορείς ενώ το απόγευμα επισκέφθηκαν την Ενωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Λιβαδειάς. Ο Παπασπύρου και ο Κωστής κατόπιν μετείχαν στην τιμητική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λεβαδέων όπου εξετάστηκαν όλα τα ζητήματα της πρωτεύουσας της Βοιωτίας και μετά τις 19:00 αναχώρησαν για την Αθήνα. Τελευταία στάση στη Βοιωτία ο Αλίαρτος όπου οι δύο υπουργοί συνεργάστηκαν με τις υπηρεσίες του Οργανισμού Κωπαίδας για αγροτικά θέματα.

Αυτή ήταν η ομιλία του Δημητρίου Παπασπύρου στη Λιβαδειά, η πρώτη νομίζω μετά τα Ιουλιανά και αποτελεί μια, κατά τη γνώμη μου, σημαντική μαρτυρία ενός εκ των βασικών πρωταγωνιστών των γεγονότων και μάλιστα εν θερμώ. Γράφοντας εν τούτοις αυτά και τις λίγες σημειώσεις, τις βασικές, συνειδητοποίησα ότι για να περιγράψεις πλήρως αυτό το μικρό περιστατικό εκείνων των τόσο ταραγμένων ημερών πρέπει να μελετήσεις δεκάδες τόμους και να διηγηθείς σχεδόν ολόκληρη την εποχή. Είναι δύσκολο και όπως προείπα κατά τη γνώμη μου μάταιο. Οσο ζουν οι πρωταγωνιστές και τα πολιτικά πάθη έχουν εκλογικό αντίκρισμα και κυρίως όσο τα αρχεία των ξένων μυστικών υπηρεσιών δεν ανοίγουν η αλήθεια για την "αποστασία" θα μας διαφεύγει, όπως και ο ρόλος των πρωταγωνιστών της σαν τον Δημήτριο Παπασπύρου. Ο μεγάλος Βοιωτός πολιτικός όμως είναι σίγουρο ότι θα μας απασχολήσει ξανά στο μέλλον για τη μεγάλη προσφορά του στη Βοιωτία και στην Ελλάδα.

Σημειώσεις
1. Βλέπε τελευταία ΤΑ ΝΕΑ που αποκαλύπτουν έγγραφο της CIA το οποίο ομιλεί για πτώση του Γεωργίου Παπανδρέου από τον Ιανουάριο του 1965, έξι μήνες πριν
από την κρίση για το υπουργείο Εθνική Αμυνας.
2. Ο «ανένδοτος αγώνας» στηρίχθηκε στην επίσημη καταγγελία του Γεωργίου Παπανδρέου ότι οι εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 ήταν εκλογές «βίας και νοθείας». Αυτό δεν αποδείχθηκε ποτέ και σίγουρα όχι στην ένταση που οι πολιτικοί του Κέντρου υποστήριζαν. Δείτε σχετικά ΤΟ ΒΗΜΑ της 31ης Οκτωβρίου 1961 όπου μεταξύ άλλων γράφεται: "Τα τελικά αποτελέσματα των εκλογών δίδουν εις τον Αρχηγόν της ΕΡΕ κ. Καραμανλή πλειοψηφίαν κυριολεκτικώς παταγώδη, ομοίαν της οποίας δεν είχε κατορθώσει να συγκεντρώσει ούτε αυτός ο Στρατάρχης Παπάγος. Η αναγνώρισις της εκτάσεως της νίκης του κ. Καραμανλή αποτελεί πράξιν ευθύτητος και διά τον λόγον αυτόν είναι η αναγνώρισις αυτή καθολική εκ μέρους όλων των καλής πίστεως πολιτών. Εγιναν βεβαίως, εις τας μακρινάς ιδίως περιοχάς, υπερβασίαι του κρατικού μηχανισμού, αι οποίαι είναι απαράδεκτοι εις μίαν γνησίαν και αληθινήν δημοκρατίαν. Από τους τελικούς αριθμούς όμως καθίσταται φανερόν ότι και αν δεν εγίνοντο πάλιν η ΕΡΕ θα είχε κερδίσει τας εκλογάς με μικροτέραν ίσως κατά τι πλειοψηφίαν, με αρκετή, όμως, πάντως διά να σχηματίση αυτοδύναμον και σταθεράν κυβέρνησιν" και εδώ μια αριστερή άποψη που δεν μπορεί να καλύψει την ένδεια των στοιχείων για την υποτιθέμενη μεγάλης έκτασης βία στις εκλογές του 1961.
3. Δήμαρχος Λεβαδέων ήταν ο Νικόλαος Ανδρεαδάκης και Ορχομενού ο Ρέντζος.
4. Η ομάδα των ΔΕΚΑ αποτελούνταν από νέους δυναμικούς πολιτικούς του Κέντρου και της Κεντροδεξιάς όπως ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Γεώργιος Μαύρος, ο Στέλιος Αλλαμανής, ο Παναγής Παπαληγούρας, ο Δημήτριος Παπασπύρου και ο Γ. Μπακατσέλος. Στην ουσία αυτή η ομάδα -που ήταν γνωστή στη Βουλή και υπό το όνομα Νέα Πολιτική Κίνησις- επέβαλε τον Γεώργιο Παπανδρέου ως αρχηγό στην Ενωση Κέντρου.
5. Στο Νίκος Παπαδημητρίου Από την Ενωση Κέντρου στην Αποστασία ΡΟΕΣ 1986 αναφέρεται (σελ.204) ότι ο Δημήτριος Παπασπύρου αρνήθηκε να ορκιστεί υπουργός Ανευ Χαρτοφυλακίου, στην αυτοδύναμη κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρεόυ που προέκυψε από τις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 1964.
6. Η συνάντηση αυτή περιγράφηκε με τον ίδιο τρόπο ακριβώς τελευταία και από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη σε συνέντευξη που έδωσε στον Νίκο Χατζηνικολάου, την προηγούμενη Δευτέρα 12 Μαϊου 2008 στο δελτίο ειδήσεων του ALTER.
7. Ο Πέτρος Γαρουφαλιάς υπήρξε επί 30 ολόκληρα χρόνια στενότατος συνεργάτης και φίλος του Γεωργίου Παπανδρέου. Στην πρώτη μεταπελευθερωτική κυβέρνηση του 1944 ανέλαβε το κρίσιμο υπουργείο Τύπου και από τότε ακολούθησε τον Γεώργιο Παπανδρέου σε όλα τα κόμματα που κατά καιρούς ίδρυσε και στην Ενωση Κέντρου. Μετά τη νίκη της 16ης Φεβρουαρίου 1964 ανέλαβε το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Ο Γαρουφαλιάς έλαβε αναφορά από τον Γεώργιο Γρίβα ότι υπήρχε στο στράτευμα οργάνωση αντιμοναρχικών/ βενιζελογενών αξιωματικών με την επωνυμία ΑΣΠΙΔΑ, στην οποία συμμετείχε ως ηγετικό πολιτικό στέλεχος και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο Γεώργιος Παπανδρέου αποφάσισε τη μετάθεση του Γαρουφαλιά στο υπουργείο Συντονισμού και την ανάληψη από τον ίδιο τον πρωθυπουργό του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Ομως ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος έθεσε όρους περί αντικατάστασης Γαρουφαλιά από άλλο στέλεχος κοινής αποδοχής και όχι από τον ίδιο τον Γεώργιο Παπανδρέου. Ηταν η θρυαλλίδα που οδήγησε στην 15η Ιουλίου 1965.
8. Να μια δήλωση που δεν μπορεί να κάνει κανένας σύγχρονος πολιτικός. Πιθανότατα κάποιος με τη νομική παιδεία και τη ρητορική δεινότητα του Δημητρίου Παπασπύρου στις μέρες μας δεν θα ασχολούταν με την πολιτική.

Οι δύο φωτογραφίες είναι από το βιβλίο του Θανάση Δημ. Χρήστου Το Κωπαϊδικό Ζήτημα και οι Κοινωνικοί Αγώνες για την Επίλυσή του, Αθήνα 2002. Τις ανήρτησα και τις δύο κυρίως γιατί δείχνουν πόσο ψηλά (διότι αυτό το ¨μεγάλος/σπουδαίος πολιτικός" νομίζω ότι ακούγεται λίγο αφηρημένο) στην πυραμίδα της εξουσίας είχε φτάσει ο Δημήτριος Παπασπύρου. Ειδικά στην πρώτη φαίνεται να παρίσταται στη συνάντηση του τότε βασιλιά Κωνσταντίνου με τους Ηλία Τσιριμώκο και Στέφανο Στεφανόπουλο. Δηλαδή είναι φανερό ότι ο Παπασπύρου ήταν μεταξύ των 5 ανθρώπων (λείπει ο Μητσοτάκης -που είναι στη δεύτερη φωτογραφία) που καθόριζαν την μοίρα της Ελλάδας εκείνες τις κρίσιμες στιγμές.

Νικόλαος Μπουφίδης. Μια πρώτη προσέγγιση στη διαμάχη Λιβαδειάς-Θήβας

Αναμφισβήτητα υπήρξε σπουδαίος πολιτικός άνδρας ο Νικόλαος Μπουφίδης(1) όμως δεν τιμάται εξίσου στις δύο επαρχίες της Βοιωτίας, τη Λιβαδειά και τη Θήβα. Για να είμαστε ακριβείς, ο διαπρεπής νομικός στη Λιβαδειά θεωρείται ευεργέτης, η κεντρική οδός της πόλης φέρει το όνομά του ενώ στις 20 Απριλίου 2008 γίνονται τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του. Στη Θήβα, αντιθέτως, ο Νικόλαος Μπουφίδης, ακόμη και στις μέρες μας, λογίζεται ως ο πολιτικός εκείνος Μακιαβέλι που με ενέργειές του στη δύση του προπροηγούμενου αιώνα, τo 1899, κατέστησε πρωτεύουσα της Βοιωτίας τη Λιβαδειά, σφαγιάζοντας τα ιστορικά και απαράγραπτα δίκαια της Θήβας για την πρωτοκαθεδρία στον νεοϊδρυθέντα νομό.

Ποια είναι η αλήθεια και ποιος ο μύθος είναι δύσκολο να ειπωθεί στο πλαίσιο ενός ενημερωτικού σημειώματος όπως το παρόν. Γεγονός είναι ότι την εποχή που αποφασίστηκε η νέα διοικητική διαίρεση της Ελλάδας και ο διαχωρισμός του νομού Αττικοβοιωτίας σε Αττική και Βοιωτία ο Μπουφίδης ήταν κάτι περισσότερο από πολιτικός φίλος/βουλευτής της συμπολίτευσης και του άρτι εκλεγέντος πρωθυπουργού Γεωργίου Θεοτόκη. Ηταν ο νομικός νους της κυβέρνησης, όπως και προηγουμένως των κυβερνήσεων του ΧαρίλαουΤρικούπη, και προσωπικός φίλος του πρωθυπουργού και όπως είναι φυσικό είχε βαρύνοντα λόγο και ρόλο στις εξελίξεις.
Σε όλες τις περιπτώσεις γενική είναι η πεποίθηση στη Βοιωτία ότι, είτε για θετικούς, πραγματικούς λόγους είτε για λόγους "συναλλαγής" όπως έλεγε το σύνθημα των θηβαϊκών διαδηλώσεων, ο Νικόλαος Μπουφίδης κατέστησε με τις ενέργειές του έδρα του νομού τη Λιβαδειά.
Οι ταραχές που προεκλήθησαν τότε, τον Απρίλιο, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1899 κυρίως στη Θήβα όπου έγινε "στάσις" με κλείσιμο των καταστημάτων επί ημέρες, παρέμβαση του Στρατού και διώξεις πρωταιτίων έμεινε γνωστός στην ιστορία ως "νέος Βοιωτικός πόλεμος" και ίχνη του ανευρίσκονται ακόμη και σήμερα στις σχέσεις μεταξύ Λιβαδειάς και Θήβας.

Ο Νικόλαος Μπουφίδης με μια εντυπωσιακή αγόρευση στη Βουλή επέτυχε την εμμονή της κυβέρνησης στον αρχικό σχεδιασμό παρά τις αφόρητες πιέσεις που ασκούσαν οι δραστήριοι Θηβαίοι βουλευτές Παπαχατζής, Δαούτης και Σπυρομήλιος.

Ομως η μάχη δεν ήταν μόνο κοινοβουλευτική, ήταν και εντυπώσεων μέσω των αθηναϊκών εφημερίδων της εποχής.
Από αυτό το πεδίο είναι η σημερινή μας παράθεση, που αφορά αδημοσίευτη εξ όσω γνωρίζω επιστολή του Μπουφίδη προς την εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ.
Ο Νικόλαος Μπουφίδης γράφει στον προσωπικό και πολιτικό του φίλο Δημήτριο Καλαποθάκη (2), εκδότη της εφημερίδας "ΕΜΠΡΟΣ" και διαμαρτύρεται για μεροληψία υπέρ των θηβαϊκών απόψεων ενώ επαναλαμβάνει συνοπτικά τα πολύ ισχυρά -από νομικής άποψης- επιχειρήματα που υποστήριξε στην περίφημη αγόρευσή του στη Βουλή υπέρ της επιλογής της Λιβαδειάς ως πρωτεύουσας του νομού Βοιωτίας. Ιδού η επιστολή.

Η διοικητική διαίρεσις
Η διένεξις Θηβών και Λεβαδείας.
Μία επιστολή του κ. Μπουφίδου
Φίλε κύριε Καλαποθάκη
Ευνόητον είνε να με συκοφαντώσιν οι αγνοούντες εμέ, τον χαρακτήρα μου και τα πράγματα. Οι πολιτικοί άνδρες υφίστανται επιθέσεις είτε εκ παρεξηγήσεως είτε εκ κακοβουλίας. Αλλ’ υμείς όστις τόσο πολύ με γνωρίζετε, εκ πολιτικής συνεργασίας επί μακράν σειράν ετών, είχον την αξίωσιν να μη αποδεχθήτε τας κατ’ εμού συκοφαντίας, ομολογώ δε ότι εξεπλάγην όταν είδον, ότι το «Εμπρός», τα εσχάτως διαδραματισθέντα εν Θήβαις αποδίδει εις τας αυτάς αιτίας, εις ας αποδίδουσι ταύτα και οι υπέρ Θηβαίων γράψαντες.
Δεν γνωρίζω κατά πόσον εξυπηρετούσι τα συμφέροντα της χώρας οι ενθαρρύνοντες πράξεις ομοίας προς τας τελευταίον εν Θήβαις τελεσθείσας, αλλά και αν περιήλθομεν εις τοιαύτην κατάστασιν, ώστε να ανεχόμεθα την δι’ επαναστάσεων επιβολήν της θελήσεως των πόλεων ή επαρχιών εις την Κυβέρησιν της χώρας και την εθνικήν αντιπροσωπείαν, πρέπει πάντως να προβάλωμεν τουλάχιστον λόγους οπωσδήποτε δικαιολογούντας, έστω και στιγμιαίως, την εξέγερσιν.
Αλλ’ εις την υπόθεσιν των Θηβών, οι την υποστήριξιν των δικαίων αυτών αναλάβοντες, ηρεύνησαν άρα γε ίνα ίδωσι τίνων δικαιώματα αναμφισβήτητα επιζητείται να σφαγιασθώσιν;
Ηρκέσθησαν εις δημιουργησθείσαν συκοφαντίαν, ότι δήθεν η έδρα του Νομού παρέχεται τη Λεβαδεία εκ συναλλαγής χάριν εμού, εντεύθεν δε ομιλούσι περί σφαγιαζομένων δικαιωμάτων των Θηβαίων, δικαιωμάτων απολύτως ανυπάρκτων, ουδέποτε από συστάσεως του Ελληνικού Βασιλέιου προβληθέντων, ουδέποτε ααναγνωρισθέντων υπό κειμένων νόμων.
Τι δε θα είπωσι οι ούτω ανεξετάστως συκοφαντούντες με, όταν μάθωσιν εκ της γενησομένης εν τη Βουλή συζητήσεως ότι της Βοιωτίας ουδέποτε υπήρξαν πρωτεύουσα αι Θήβαι, ότι η επαρχία Θηβών δυνάμει κειμένων νόμων ωνομάζετο πάντοτε Θηβαϊς, ότι Βοιωτία εκαλείτο δυνάμει των νόμων τούτων η επαρχία Λεβαδείας (3), ότι όταν εγένετο η ένωσις των επαρχιών Θηβαϊδος και Βοιωτίας εις μίαν διοίκησιν πρωτεύουσα αυτής δυνάμει νόμου ισχύσαντος και λειτουργήσαντος μέχρι του 1845 υπήρξε η Λεβαδεία (4);

Τι δεν θα είπωσιν όταν προσέτι μάθωσιν, ότι και οσάκις ακόμη η ελληνική Κυβέρνησις εσχεδίασε και υπέβαλε πρότασιν νόμου περί διοικητικής διαιρέσεως πάντοτε ως πρωτεύουσα της όλης Βοιωτίας ωρίζετο η Λεβαδεία; Τι δε θα είπωσιν όταν μάθωσιν ότι ουδέποτε ουδ’ άπαξ, ουδέ κατά διάνοιαν επήλθεν εις τον νουν ελληνικής Κυβερνήσεως είτε εκ Βαυαρών συγκροτουμένης είτε εξ Ελλήνων να προσδιορίση, ουδ’ εις τους εκάστοτε αντιπροσώπους των Θηβών να αξιώσωσιν ως πρωτεύουσαν άλλην πόλιν εν Βοιωτία πλην της Λεβαδείας;

Βεβαίως όταν μάθωσιν πάντα ταύτα οι εκ πλάνης συκοφαντήσαντές με θα αναγνωρίσωσιν ότι με ηδίκησαν αποδεχθέντες ανεξετάστως, ότι το ήδη προβαλλόμενον νομοσχέδιον υπήρξε προϊόν συναλλαγής. Αλλά αν οι άλλοι μόνο τότε θα αναγνωρίσωσιν ότι με ηδίκησαν, υμείς, όστις και ως ιδιώτην και ως πολιτευτήν με εγνωρίσατε είχον την αξίωσιν, ουδ’ επί στιγμήν ν’ αποδεχθήτε την συκοφαντίαν, διότι εγώ όστις υπήρξα οίον με εγνωρίσατε ως βουλευτήν και υπουργόν του αειμνήστου Τρικούπη, δεν ήτο δυνατόν να επιζητήσω δια συναλλάγής την καταπάτησιν δικαιωμάτων άλλων, αν τοιαύτα υπήρχον.
Αν αξιώ υπέρ της τιμώσης με πόλεως τα πρωτεία, αξιώ ταύτα εν δικαιώματι και θα ήτο η εσχάτη δι’ εμέ αγνωμοσύνη προς την εκθρέψασά με μητέρα να μην αγωνισθώ δια παντός, νομίμου πάντοτε, μέσου, υπέρ των αναμφισβητήτων δικαίων αυτής των στηριζομένων επί ισχυσάντων νόμων και επί της αναμφισβητήτου υπεροχής κοινωνικής και εμπορικής πρόοδου.

Από την επιστολή λείπει η τελευταία παράγραφος αλλά είναι ενδεικτική των επιχειρημάτων του Νικολάου Μπουφίδου. Οντως το ΕΜΠΡΟΣ τήρησε στάση φιλοθηβαϊκή, πιθανότατα λόγω της δραστηριότητας γνωστών προσωπικοτήτων της Θήβας, όπως ο δικηγόρος Βασίλειος Κυρέλλος, ο οποίος τηλεγραφούσε αμέσως όλα τα νέα στην εφημερίδα ως ευσυνείδητος και εργατικός ρεπόρτερ. Ο Κυρέλλος απάντησε στον Μπουφίδη μέσα από τις στήλες του ΕΜΠΡΟΣ μερικές μέρες αργότερα με τηλεγράφημα. Ιδού το.

Τα παράπονα των Θηβαίων
Ελάβομεν εκ Θηβών το ακόλουθον τηλεγράφημα:
ΘΗΒΑΙ. Απαντώντες εις τον ισχυρισμόν του κ. Μπουφίδου ότι αι Θήβαι δεν υπήρξαν ποτέ πρωτεύουσα Βοιωτίας γνωρίζομεν αυτώ και παντί εξαπατηθέντι, ότι η πόλις των Θηβών από των μυθικών μέχρι των κλασικών χρόνων υπήρξεν η μητρόπολις της Βοιωτικής ομοσπονδίας, μέχρι των μακεδονικών χρόνων η ηγεμονίς της όλης Ελλάδος, επί Φραγκοκρατίας έδρα μεγάλου δουκάτου Στερεάς και κέντρου βιομηχανίας μυθικού πλούτου, επί τουρκοκρατίας έδρα στρατιωτιού διοικητού (Σαρασκήρη), επί Οθωνος, έδρα διοικήσεως Βοιωτίας, πρωτοδικείου επισκοπής και πασών των αρχών Θηβών και Λεβαδείας.
Περί Λεβαδείας ως πρωτευούσης ουδέ λόγος γίνεται καθ’ όλας τα εποχάς. Ταύτα, προκαλούμεν τον κ. Μπουφίδην και οίον δήποτε άλλον να διαψεύση.
Κυρέλλος
Ποιοι Θηβαίοι κατηγορήθηκαν για
συμμετοχή στην εξέγερση
Στο θέμα θα επανέλθουμε όπως και στον Μπουφίδη. Εχει σημασία εδώ να σημειώσουμε ότι στη Θήβα έγιναν ανακρίσεις και ασκήθηκαν διώξεις για τα επεισόδια από τον αποσταλλέντα ανακριτή Ιωαννίδη.

Και πάλι στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ διαβάζουμε.
Τα ονόματα των ανακριθέντων
Καθ’ ας έχομεν ασφαλείς πληροφορίας, οι ανακριθέντες υπό του ανακριτού κ. Ιωαννίδου μέχρι τούδε περί των συμβάντων είνε οι εξής:
Βασίλειος Κυρέλλος, δικηγόρος, Θωμάς Σαχάλας, Ε. Αναστασίου δικηγόρος, Θωμάς Θωμαίδης, Ερ. Παπαχατζής δικηγόρος, Νικ. Αναστασίου ιατρός, Αναστάσιος Ζαγκίνης δήμαρχος Θηβών, Ζερβόπουλος έμπορος, Τσέλιος ιατρός, Δημ. Βαγιάννης φαρμακοποιός και Π. Ε. Ζήσης.
Δεν εγνώσθη αν κανείς εκ τούτων εκρατήθη υπό του κ. ανακριτού. Αλλ’ αν το τοιούτον μέχρι τούδε δεν εγένετο όπως μη εξερεθισθώσι τα κατευνασθέντα πνεύματα, βεβαίως θα γίνη τάχιστα καθώς είπε και ο κ. υπουργός.


Λίγες ημέρες αργότερα ο ανακριτής Ιωαννίδης κατηγορεί σχεδόν όλους τους πρόκριτους της θηβαϊκής κοινωνίας για τη συμμετοχή τους στην εξέγερση. Διεξάγεται δίκη, οι κατηγορούμενοι καταδικάζονται σε διάφορες ποινές και φυλακίζονται, όμως σε λίγες ημέρες απολύονται με βασιλική χάρη (5).

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΗΘΕΝΤΩΝ ΘΗΒΑΙΩΝ
Οι μέχρι τούδε κατηγορηθέντες διά τας εν Θήβαις ταραχάς είνε οι εξής: Αθ. Ζεγγίνης Δήμαρχος Θηβαίων, Σίνης Δήμαρχος Πλαταιών, Π. Γκορίτσας Δήμαρχος Θεσπιών, Κ. Χρηστίδης, Κ. Ανδριανός, Β. Κυρέλλος, Ευστ. Δολόγλος, Αγγελής Στάμου, Δ. Κρανιώτης, Επαμ. Αναστασίου, Πελοπίδας Ζιώμας, Δ. Κατσίνας, Ε. Ταμβίσκος, Αλ. Κουκούλεζας, Γ. Παπαϊωάννου, Κίμων Στάικος, Α. Κώνστας, Αναστ. Τσέλος, Β. Δράκος, Φιλοκλής Καλόπαις, Δημ. Βαγιάννης, Βυρίνης, Σπ. Παπαχατζής, Ν. Σπηλιώτης, Θ. Σαχάλας, Ευαγ. Μπασιάκος, Σ. Παπαχατζής, Σπ. Μπέλλος, Δημ. Μπέλλος, Ανδρ. Τσίτσας, Κ. Φουφούνης, Χούντρης, Αναστ. Αναστασίου, Α. Στάικος, Λουκάς Παυλίδης, Δημοσθένης Βουρδουμπάς, Γ. Παπαγγίνης, Φιλοποίμην Θεαγένης, Πελοπ. Βρυζάκης, Σ. Τζουβελεκάκης, Πολυνείκης Στεφανάκης, Ηλ. Χαντζής, Ι. Δαγλαρίδης, Θ. Νίκας, Δ. Γιαννίτσης, Απ. Αγραφιώτης, Π.Α. Ανδριανός, Δ. Λιάτσος ή Αντωνίου, Αντ. Θωμαϊδης, Αχιλλέυς Κοττάς, Ν. Σαχάλας, Ν. Χαντζής, Δημ. Παναγιωτίδης, Ι. Δόλογλος, Δ. Γιαννίτσης, Στυλ. Ζερβόπουλος, Ι. Στιμπούρκης, Αλ. Κασαβριάς, Σεραφείμ Ζάλαρος.


Διακρίνονται μεταξύ των κατηγορηθέντων ονόματα γνωστών στο πανελλήνιο θηβαϊκών οικογενειών, όπως Μπασιάκος, Βρυζάκης, Μπέλλος, Βουρδουμπάς.

Σημαντικό είναι επίσης να παρατηρήσουμε ότι στη Θήβα συμπαραστάθηκαν οι γειτονικοί Δήμοι και οι δήμαρχοί τους μάλιστα κατηγορήθηκαν.
Το ίδιο συνέβη και στη Λιβαδειά: ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου Διστόμου (6) που υπογράφεται από τον Δήμαρχο Θ. Κοκκίνη και τους συμβούλους Λουκά Παπαχρήστο, Ιωάννη Καίλη, Αριστ. Σφουντούρη, Λουκά Τζούρο, Λαζάρου, Κ. Κινέσα και Κ. Μπασδέκη αφού αναφέρει ότι θεωρεί "όλως παράλογον" την αξίωση της Θήβας και αφού εκθειάζει τα προσόντα της Λιβαδειάς καταλήγει ότι σε περίπτωση ορισμού της Θήβας ως πρωτεύουσας του νομού ο Δήμος Διστομίων προτιμά να συγχωνευθεί στον νομό Αττικής(!!) με τον οποίο υπάρχει αυθημερόν θαλάσσια συγκοινωνία.

Σημειώσεις
1. Ο Νικόλαος Μπουφίδης γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1841. Σπούδασε νομικά και άσκησε επιτυχώς τη δικηγορία στην Αθήνα ενώ όπως όλοι οι διανοούμενοι της εποχής κατά τη διάρκεια των σπουδών του έγραφε με ψευδώνυμο σε διάφορες εφημερίδες των Αθηνών. Σε ηλικία 32 ετών, το 1873, εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής Αττικοβοιωτίας υπό τον Δημήτριο Βούλγαρη και συνδέεται πολύ στενά με τον Χαρίλαο Τρικούπη, του οποίου διετέλεσε υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση του 1893. Διετέλεσε πολλές φορές Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων πρωτοστάτησε δε στην υλοποίηση της αποξήρανσης της λίμνης της Κωπαίδας και στην έλευση πρωτοδικείου στη Λιβαδειά . Πεθαίνει το 1912, πλήρης τιμών και αξιωμάτων, μη εξαιρουμένου και εκείνου του πρώτου πολίτη της Λιβαδειάς.

2. Ο Δημήτριος Καλαποθάκης δημοσιογράφος και συγγραφέας γεννήθηκε το 1862 στην Αρεόπολη. Το 1885 εξέδωσε στον Βόλο την εφημερίδα ΣΗΜΑΙΑ, την οποία μετέφερε στην Αθήνα το επόμενο έτος. Από το 1896 εκδίδει την εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, την μεγαλύτερη σε κυκλοφορία ελληνική εφημερίδα, όπως αναφέρεται στην πρώτη της σελίδα. Ο Καλαποθάκης δεν υπήρξε τυχαίος εκδότης και λόγιος. Ηταν ισχυρότατος πολιτικός παράγων της εποχής του. Διετέλεσε ιδιαίτερος γραμματεύς του Χαρίλαου Τρικούπη ενώ θεωρείται και είναι εκ των εμπνευστών και κορυφαίων υποστηρικτών του Μακεδικού Αγώνα. Πέθανε στο Μόναχο το 1921.

3. Διάταγμα της 20ής Ιουνίου 1836: η Βοιωτία αποτελεί επαρχία με έδρα τη Λιβαδειά. Ξεχωριστή επαρχία η Θήβα, με το όνομα επαρχία Θηβαίδος.

4. Νόμος περί μεταρρυθμίσεως της διοκήσεως του Κράτους 22 Ιουλίου 1838: ενώνεται η Βοιωτία σε μια διοίκηση με πρωτεύουσα τη Λιβαδειά. Το καθεστώς αυτό διατηρήθηκε μέχρι το 1845. Το 1865 νέα απόπειρα μεταρρύθμισης επί Κουμουνδούρου ορίζει, σύμφωνα με τα πρακτικά της Βουλής, έδρα πρωτοδικείου τη Λιβαδειά στην οποία υπάγεται η Θήβα.

5. Στο Γεωργίου Δ. Τσεβά, Ιστορία της Θήβας και της Βοιωτίας, Από τα αρχαιότατα χρόνια μέχρι σήμερα, Ιούλιος 2006, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Θηβαίων σελ. 579

6. Στο Αρης Κ. Ρούσσαρης, Ιστορικά Μελετήματα Λεβαδείας, Λεβάδεια 1998, σελ. 72.

Ο Μανώλης Γλέζος συναντά τον Λουκά Δημάκα

Μια συνέντευξη του Μανώλη Γλέζου που έχει δημοσιευτεί στα ΝΕΑ στις 11 Φεβρουαρίου 2008 μας απέστειλε ο εκλεκτός συνάδελφος κ. Λουκάς Δημάκας. Ο Μανώλης Γλέζος ομιλεί εν συντομία για πολλά και ενδιαφέροντα, μεταξύ των οποίων για τις γερμανικές επανορθώσεις και το Δίστομο, για τον Αργύρη Σφουντούρη αλλά και για τις σύγχρονες προκλήσεις, την αριστερά και το ΠΑΣΟΚ.

Μανώλης Γλέζος
Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται
«Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται», υπογραμμίζει ο επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας για την Κατοχή και τα Θύματα, Μανώλης Γλέζος. O αειθαλής αγωνιστής της Αριστεράς συνεχίζει «απνευστί» τον αγώνα και σ΄ αυτό το μετερίζι στο 8ο Συνέδριο της οργάνωσης που πραγματοποιείται σήμερα. Παράλληλα διαβεβαιώνει ότι η «κυβερνώσα Αριστερά» είναι εφικτή.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΛΟΥΚΑΣ ΔΗΜΑΚΑΣ

Από το κατέβασμα της γερμανικής σημαίας στη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων;
Απνευστί.
Το 2000, ο τότε πρόεδρος της Γερμανίας Γιοχάνες Ράου είχε εκφράσει για τις σφαγές στην Ελλάδα «βαθιά οδύνη και ντροπή». Η συγγνώμη όμως δεν ήρθε ποτέ. Γιατί;
Ζητούν οι εξουσίες συγγνώμη; Πέραν της συγγνώμης, τι μας οφείλουν από τις ζημιές της Κατοχής; Μας οφείλουν: την επιστροφή των αρπαχθέντων αρχαιολογικών θησαυρών. Το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο, ύψους 3,5 δισ. δολ., το μοναδικό σε όλη την Ευρώπη. Τις επανορθώσεις, ύψους 7,1 δισ. δολ. Τις αποζημιώσεις στα θύματα του ναζισμού.

Η δικαστική διεκδίκηση όσον αφορά τις σφαγές ολόκληρων χωριών πού βρίσκεται; Αφού, παρά την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου να δοθούν οι αποζημιώσεις, μεθοδεύτηκε η ακύρωσή της, προσβλέπουμε μόνο στα διεθνή δικαστήρια.

Η απόφαση που πέτυχε ο αείμνηστος Γιάννης Σταμούλης για τους σφαγιασθέντες του Διστόμου είναι, λένε, διεθνής «νομικός φάρος». Τι περιμένουμε τώρα;
Το θέμα είναι κυρίως πολιτικό και μπορεί να λυθεί μόνον όταν η όποια ελληνική κυβέρνηση αξιωθεί να το διεκδικήσει.
Θα επανέλθετε ως πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας;
Οι στόχοι όλων όσων συναπαρτίζουμε το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα παραμένουν αναλλοίωτοι. Υπήρξαν υποσχέσεις για αποζημιώσεις μέσω διακριτικών διαπραγματεύσεων.

Κι εκεί σιωπή;
Κάτι ακούστηκε, αλλά το ενταφίασε η ταφόπετρα της άρνησης να προβούν οι κυβερνήσεις σε διαπραγματεύσεις.
Η γερμανική κοινωνία και οι Γερμανοί διανοούμενοι πώς αντιμετωπίζουν το θέμα; Έχει αρχίσει στους διανοούμενους και στους νέους της Γερμανίας να δημιουργείται όχι απλώς ευνοϊκό κλίμα, αλλά κίνημα υπέρ της εξόφλησης όλων των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Πάνε περίπου 70 χρόνια από τις σφαγές. Τι θα μείνει στην επόμενη γενιά;
Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται.

Συμφωνείτε ότι το μήνυμα «ποτέ πια πόλεμος» είναι το καλύτερο μνημόσυνο;
Το «ποτέ πια πόλεμος» είναι σωστό, αλλά είναι ευχή. Ο αγώνας «να κλείσουν τα εργοστάσια παραγωγής όπλων αυτοκαταστροφής της ανθρωπότητας» και «κανένας στρατιώτης έξω από τα σύνορα της πατρίδας του» αποτελεί την πραγμάτωση της ευχής.

«Ένα τραγούδι για τον Αργύρη» (Σφουντούρη): Το ντοκιμαντέρ για το Δίστομο ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο. Ο ίδιος είναι δραστήριος ακτιβιστής της ειρήνης με διεθνή παρουσία. Είναι η άλλη παγκοσμιοποίηση;
Η κραυγή αγωνίας του Αργύρη είναι παγκόσμια και πρέπει να μας ξεκουφάνει όλους.

Συνεχίζετε ανένταχτος. Η Αριστερά;
Ως ενεργός πολίτης συμμετέχω στον ΣΥΡΙΖΑ, που δείχνει ότι η Αριστερά αρχίζει να βρίσκει τον εαυτό της.
Υπάρχει προοπτική για ενότητα των αριστερών, προοδευτικών, οικολογικών δυνάμεων; Με βάση το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συνεργασία δυνάμεων της Αριστεράς, χωρίς εξαιρέσεις και ηγεμονισμούς, για ενότητα στη δράση, η προοπτική είναι ευοίωνη.

Η «κυβερνώσα Αριστερά» είναι εφικτή;
Αναμφισβήτητα. Αρκεί να μην της διαφεύγει η προοπτική, που είναι να φέρει τον λαό στην εξουσία.
Ποιες δυνάμεις μπορεί να τη συνθέσουν; Όλες όσες χωρίς ηγεμονισμούς δέχονται ότι αυτός είναι ο στόχος και η προοπτική.
Και το ΠΑΣΟΚ μαζί;
Η ώς τώρα πολιτική που ακολουθεί η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ το αποκλείει από τον χώρο της Αριστεράς.
Μια αντι-δεξιά κοινή δράση αποτελεί αφετηρία;
Μια κοινή δράση, η οποία όμως στοχεύει στο να εμποδίσει την καταλήστευση των κεκτημένων, στην εδραίωση της Δημοκρατίας, στην κατοχύρωση της ανεξαρτησίας (κατάργηση Βάσεων, κανένας Έλληνας πατριώτης έξω από την Ελλάδα, έξω από το ΝΑΤΟ). Και μελλοντικά, στην κοινωνικοποίηση της πολιτικής εξουσίας, της πληροφόρησης, της παραγωγής.

Τα νέα κινήματα έχουν μέλλον;
Εφόσον και όσο οι πολίτες- και ιδιαίτερα οι νέοι- αποκτούν αυτογνωσία, αυτενέργεια και συλλογική συνείδηση.
Ποια ήταν η πιο πρόσφατη συμμετοχή σας σε διαδήλωση;
Η συμμετοχή στις διαδηλώσεις για το Ασφαλιστικό.
Μανώλης Γλέζος- Λάκης Σάντος. Τι θα έκαναν πάλι μαζί, 67 χρόνια μετά; Αγωνίζονται να κατεβάσουν τις σημαίες του ωχαδερφισμού, της αδιαφορίας, του ατομικού βολέματος, της συναλλαγής,