Ο νομάρχης Βοιωτίας Αθανάσιος Μιχ. Μανουσόπουλος - Το σινεμά στα Κούκουρα

Ο Αθανάσιος Μιχ. Μανουσόπουλος, Αρκάς την καταγωγή, υπηρέτησε ως νομάρχης Βοιωτίας επί τετραετία το κρίσιμο διάστημα 1949-1953. Κατά γενική παραδοχή, είναι ένας από τους σπουδαιότερους λειτουργούς της κρατικής διοίκησης που είχε ποτέ η Βοιωτία και γενικότερα η Ελλάδα καθώς ο Μανουσόπουλος θήτευσε ως νομάρχης και στους νομούς Πρεβέζης, Λευκάδας, Σερρών, Θεσσαλονίκης και Μεσσηνίας επί 20ετία.

Το έργο του στη Βοιωτία είναι πολυσχιδές και τεράστιο. Επί των ημερών η Κωπαϊδα μεταβιβάστηκε από τους Αγγλους στους ακτήμονες της περιοχής (στη φωτό υποστέλλει την βρετανική σημαία κατά την παράδοση). Επί των ημερών του πήγε για πρώτη φορά αμαξιτός δρόμος στην Αγία Αννα (Κούκουρα) και στον Ελικώνα (Ζερίκι), όχι φυσικά με κρατικές πιστώσεις αλλά με εθελοντική εργασία των κατοίκων. Επί των ημερών του χτίστηκαν τα περισσότερα σχολεία στη Βοιωτία, με εισφορές και εθελοντική εργασία των Βοιωτών. Και άλλα πολλά, σημαντικά και όμως άγνωστα.

Ο Αθανάσιος Μανουσόπουλος, ζώντας και δημιουργώντας την ιστορία του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, εξέδωσε τον Δεκέμβριο του 2002 από τις Εκδόσεις Κονιδάρη ένα βιβλίο, το "Μαρτυρίες, Γεγονότα και Μνήμες 1946-1965", όπου αφηγείται τις εμπειρίες του από την θητεία ως νομάρχης επί 20 χρόνια και φυσικά αναφέρεται και στην τετραετία 1949-1953 όταν είχε τοποθετηθεί στη Βοιωτία. Πρόκειται για ένα εκπληκτικό ντοκουμέντο με ωραία γλώσσα, με σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. Στο βιβλίο περιγράφονται οι συγκρούσεις με τους πολιτικούς αλλά και με τη γραφειοκρατία, η ανιδιοτελής προσφορά των Βοιωτών εντός και εκτός Ελλάδας αλλά και πολλά συγκινητικά και σπαρταριστά περιστατικά- ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατούσε μόλις πριν από 60 χρόνια στην περιοχή μας.

Ενα από τα περιστατικά που αναφέρει ο Αθανάσιος Μανουσόπουλος θα παραθέσουμε αυτούσιο, με δική του σύνταξη και ορθογραφία εδώ. Απολαύστε το χωρίς σχόλια.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Πολλοί κάτοικοι ορεινών ιδιαίτερα χωριών δεν είχαν δει ποτέ κινηματο­γράφον. Επέτυχα να εξασφαλίσω δια αποκλειστικήν χρήσιν για τον νομόν, αυτοκίνητον όχημα κινηματογραφικού συνεργείου. Ήταν προσφορά της αμερικανικής αποστολής, χάρις εις την αρίστην συνεργασίαν που είχα με τα στελέχη της, ιδιαίτερα δε με τον υπεύθυνον δ/ντήν δια την περιοχήν μου Ζαν Χερ, προς τον οποίον χρεωστώ πολλά ευχαριστώ. Ο Χερ ήτο Άγγλος και ένιωθε ιδιαίτερη υποχρέωσιν διότι, όταν κάποτε ο αρχηγός της αμερικανικής αποστολής στην Ελλάδα με ερώτησε πώς αισθανόμεθα από την συνεργα­σίαν, στον Άγγλον διευθυντή του απήντησα ότι αν όλοι εσκέπτοντο και ενερ­γούσαν όπως ο Ζαν Χερ, οι απανταχού Αγγλοσάξονες θα είχαν ενωθεί εις κοινήν δια την ανθρωπότητα αποστολήν.
Μετά παρέλευσιν ετών ο Χερ απεχώρησεν της αμερικανικής αποστολής, ανέλαβεν αμέσως καθήκοντα και εγένετο πρώτος γραμματέας εις την βρε­τανική πρεσβείαν των Αθηνών. Το αυτοκίνητον έφερε εις αμφοτέρας τας πλευράς επιγραφήν "ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΝ». Κάθε βράδυ, ένα ή δύο χωριά το είχαν στην διάθεσίν των και μαζί με την ψυχαγωγίαν συνετελείτο και επιμόρφωσις.
Ανέφερα ότι πολλοί για πρώτη φορά έβλεπαν κινηματογράφον. Θα αφη­γηθώ περιστατικόν που έγινε το βράδυ της ημέρας των εγκαινίων του και­νούργιου, μοναδικού δρόμου, η διάνοιξις του οποίου συνέδεσε το χωριό επί του Ελικώνος, Κούκουρα με τον υπόλοιπον κόσμον. Μέχρι τότε λειτουργού­σαν τα μονοπάτια για ανθρώπους και για ζωντανά. Ο δρόμος, ελεύθερος πια έφερε την ίδια ημέρα και το μέσον του πολιτισμού, το κινηματογραφικόν συ­νεργείον της Νομαρχίας.
Όλοι όσοι είχαν μετάσχει στην τελετή, στον αγιασμό που έκανε ο μητρο­πολίτης Θηβών και Λεβαδείας Πολύκαρπος, παρέμειναν και για την κινημα­τογραφική προβολή. Το συνεργείον τοποθέτησε την οθόνη, το λευκό πανί σε μια πλευρά της εκκλησίας του χωριού και το πλήθος του λαού κατέλαβε θέ­σεις, περιμένοντας με αγωνία την μεγάλη στιγμή της έναρξης. Συνεορτάζο­ντες ήσαν και οι προϊστάμενοι με τους συνεργάτες τους των δημοσίων υπη­ρεσιών και ο Νομάρχης με την οικογένειάν του.
Το κοινό παρακολουθεί με προσοχή την προβολή που αποτελείτο από εν­διαφέρουσες μορφωτικές ταινίες, μεταξύ αυτών και πολλοί τσοπαναραίοι που έχουν φέρει κοντά εκεί τα ποίμνια για να μη χάσουν την μοναδική ευκαι­ρία να δουν κι αυτοί κινηματογράφο. Στη συνέχεια ήλθε η σειρά για διασκε­δαστική προβολή Μίκι-Μάους. Πρωταγωνιστούν μια επιθετική γάτα και ένα συμπαθέστατο ποντικάκι. Κάποια στιγμή η γάτα σε ενέδρα σε μια γωνία πε­ριμένει το θύμα της που ερχόταν χορεύοντας ξέγνοιαστο. Όταν πλησίαζε προς την ενέδρα -προηγούμενα η σκηνή έδειξε μόνο το κεφάλι της γάτας με τα σουβλερά δόντια της, που κατέλαβε με μεγέθυνση ολόκληρο το πανί- άρ­χισε η αγωνία των θεατών από φόβον μη κατασπαραχθεί το ποντικάκι και όταν αυτό πλησίασε επικίνδυνα κοντά στην παγίδα, τότε έγινε κάτι που ξε­φεύγει από τα όρια της λογικής, κάτι το ξέφρενο, το εκπληκτικό. Ταυτόχρο­να ακούστηκεν από πολλούς «τσουτ-τσουτ» και μερικοί που βρήκαν πέτρες πέταξαν στο πανί για να διώξουν την γάτα, για να σώσουν το ποντικάκι που τους είχε γίνει αγαπητόν. Συνέβη το άγιον έτος 1951.

Να σημειωθεί ότι βάσει του αναγκαστικού νόμου 893 του 1949, μετά από επίμονη πίεση των Αμερικανών, οι νομάρχες παύουν από το έτος αυτό να είναι μετακλητοί-κομματικοί και κρίνονται από πολυμελές συμβούλιο επιλογής που αποτελούνταν από τους προέδρους του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, της Ακαδημίας, καθηγητές Πανεπιστημίου και άλλους. Το συμβούλιο επέλεγε ποιους θα διορίσει και αποφαινόταν και για την ανανέωση της τριετούς θητείας που προβλεπόταν μετά τη λήξη της. Ετσι ο νομάρχης δεν εξηρτάτο από το κόμμα που είχε την εξουσία, δεν ακολουθούσε την τύχη του, και αυτό - τη σχετική ανεξαρτησία του νομάρχη- ο Μανουσόπουλος το θεωρεί σημαντικό παράγοντα της επιτυχίας του. Αλλωστε, όταν το 1965 ο Γεώργιος Παπανδρέου κατήργησε τον 893 του 1949, υποκύπτοντας στις κομματικές πιέσεις, ο Αθανάσιος Μανουσόπουλος παραιτήθηκε.

Για τον Αθανάσιο Μιχ. Μανουσόπουλο θα επανέλθουμε. Ομως στο μεταξύ δείτε το βιβλίο του "Μαρτυρίες, Γεγονότα και Μνήμες 1946-1965", Εκδόσεις Κονιδάρη. Είναι πραγματικά χρήσιμο και ενίοτε απολαυστικό.